نوع مقاله : علمی پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی کارشناسی ارشد معماری، گروه معماری، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران
2 دانشیار، گروه معماری،دانشکده هنر و معماری،واحد شیراز،دانشگاه آزاد اسلامی،شیراز،ایران.
چکیده
تازه های تحقیق
محققین در تحقیقات گذشته به این نتیجه رسیدند که دیده رنگ درمانی با حیطه های مختلفی ارتباط دارد که از آن جمله می توان به ارتباط رنگ درمانی با ماهیت فرهنگ های مختلف، تأثیر آن بر رفع یا کاهش اختالالت جسمی، فیزیکی، و روحی و روانی، تأثیر رنگ درمانی بر محیط های کاری و روانشناسی صنعتی، خالقیت و بویژه کاربرد آن در حیطه های پزشکی و بیمارستانی اشاره کرد. در این تحقیق نتایج ذیل به دست آمد: رنگ تاثیر بنیادین در سلامتی روح و روان انسان دارد. در مقوله شهر و فضای های معماری رنگ امری مهم به شمار می آید که یکی از این فضاها، فضاهای درمانی و بیمارستان ها هستند. رنگ های نامناسب و ناهماهنگ با محیط، فرم و فضا و رنگ های مجاور، بر روح و روان انسان اثرات منفی می گذارند و برقراری ارتباط مطلوب با آنان را مختل می کند به کارگیری صحیح رنگ و فرم در بخش های مختلف مرکز درمانی عاملی بسیار مهم در روند بهبود بیمار به شمار می آید. نتایج این پژوهش نشان می دهد که در محیط های با رنگ نامطلوب میزان استرس و طول درمان بیمار بیشتر از محیط های با رنگ مطلوب می باشد. به طور کلی می توان گفت که با توجه به تاثیر رنگ در کاهش استرس و طول درمان و عملکرد بهتر آن ها، لذا اهمیت توجه به تاثیراتی که طراحی بیمارستان بر روی استفاده کنندگان از ساختمان می گذارد بیش از پیش مشخص می گردد. معماران نقش اصلی را در طراحی فضاهای درمانی بر عهده دارند و با طراحی صحیح و متناسب با نیازهای جسمی و روحی بیماران می توانند سطح درمان را در جامعه ارتقا بخشند. بنابراین نتیجه می گیریم که رنگ های مطلوب در کاهش استرس بیمار و طول درمان او تاثیر بسزایی دارند . همچنین رنگ هایی که مناسب در طراحی بیمارستان هستند و تاثیر آرامشبخشی دارند آبی، سبز و سفید و یا ترکیبی از آن ها می باشند.
کلیدواژهها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
نویسندگان [English]
A patient is someone who has mental or physical discomfort or both. A hospital is a place where a patient goes for diagnosis and treatment. Therefore, the graphic effect of the hospital environment on the patient is very important. Color is one of the influential components in hospital graphics. Color therapy is an old art. In the past, people in India and China had temples instead of hospitals where patients were treated with color therapy. In this study, first, the study of color and stress and the different effects of color on humans as important variables and components of the environmental graphics of medical buildings, then by determining the patient's condition and needs, the factors affecting the choice of color and effects are investigated. It reduces stress and the length of treatment of the patient. The present study is a correlational research and in terms of the purpose of finding the relationship between the effect of color of therapeutic buildings and stress and the length of treatment of the patient, is a practical research. The research method, survey method and data collection tool is a combination of standard questionnaire for measuring stress (dass-21) and color questionnaire prepared by the author. The validity of the questionnaire was confirmed by Cronbach's alpha with a value of 0.897. The questionnaire was analyzed with SPSS 26 software.
کلیدواژهها [English]
هنر درمانی یکی از روش های درمانی است که از دیرباز استفاده می شده است. هنر درمانی از طرق مختلف به درمان کمک می کند. نخست اینکه کیفیت زیبایی شناختی کارهای هنری می تواند خلق، نشاط، عزت نفس و آگاهی شخصی بیمار را بهبود بخشد و ثانیا تحقیقات نشان داده است که وقتی که افراد در فعالیت هایی که از آن لذت می برند عمیقا درگیر می شوند، فاکتورهای فیزیولوژیک مانند ضربان قلب، فشارخون و تنفس آهسته می شود. امروزه معماری مراکز درمانی از عملکردگرایی صرف به ایجاد محیطی شفا بخش در حال تغییرند. محیط شفا بخش در مراکز درمانی به معنی ایجاد فضایی است که تأثیرات مثبتی بر درمان بیماری داشته باشد(اولریچ و همکاران، 30:2004)[1]. بیمارستان ها به عنوان محل درمان بیماران، باید ازنظر فیزیکی در تسکین آلام بیماران و ایجاد آرامش در همراهان آنها نقش تعیین کننده ای ایفا کنند. این امر جز در سایه زیبایی و آراستگی بیمارستان ها و تأثیر و نفوذ رنگ ها در احساسات و عواطف بیماران امکان پذیر نخواهد بود در رنگ درمانی اسلامی، اعتقاد بر این است که بسیاری از بیماری ها را می توان با استفاده از رنگ، درمان کرد. معماران داخلی نیز به منظور اثر بخشی رنگ ها بر روی بیماران بستری در بیمارستان، از آنها در طراحی داخلی و خارجی بیمارستان ها و سایر مراکز درمانی استفاده می کنند (درگاهی و رجب نژاد، 21:1393) . در طرح های مسکونی اعمال سلیقه های شخصی در مورد رنگ ها موردی ندارد، اما در اماکن عمومی مثل رستوران ها، شرکت ها، بیمارستان ها و... اعمال سلیقه در مورد رنگ درست نیست .(کریمی، 41:1385) غالب مردم هنوز به یقین و دقیق نمی دانند که ازنظر روانشناسی و فیزیکی تا چه اندازهای تحت تأثیر قدرت رنگ ها و نورها هستند. رنگ ها با تمامی عوامل و جزئیات زندگی ما چنان رابطه تنگاتنگی دارند که باید گفت رنگ ها بسان پله هایی هستند که وجود فیزیکی و روحی انسان ها را با سایر جزئیات و پدیده های جهان هستی در ارتباط قرار می دهند (لوشر، 19:1373). پژوهش حاضر با هدف بررسی روابط میان تاثیر رنگ در طراحی داخلی بیمارستان و کاهش استرس و طول درمان بیمار صورت گرفته است. که به کار گیری نتایج پژوهش، در طراحی هرچه بهتر محیط های درمانی و در نتیجه کاهش استرس و سرعت بخشیدن به روند درمان بیماران نقش بسزایی خواهد داشت. فرضیه اصلی این پژوهش وجود رابطه معنادار بین رنگ مطلوب و کاهش استرس و مدت زمان بهبود بیماران می باشد. هر گونه تحریکات رنگی که توسط چشم انسان دریافت می شود، علاوه بر واکنش های احساسی و روانی، واکنش های فیزیکی را نیز شامل می شود. برای پاسخ به این فرضیه ها، سوالات زیر مورد بررسی قرار گرفته است: رنگ مطلوب چه نقشی در کاهش استرس و طول درمان بیماران نقش ایفا می کند؟ رنگ های آرامش بخش و کاهش دهنده استرس کدامند؟ روش تحقیق، روش پیمایشی و ابزار گرد آوری داده ها، تلفیقی است از پرسشنامه استاندارد سنجش استرس (dass-21) و پرسشنامه رنگ که توسط نگارنده تهیه شده است.