اصول اخلاقی انتشار مقاله

در باب اصول اخلاقی انتشار مقاله، مجله، از یک سو، خود را موظف به پاسداری از حقوق مؤلّفان، صاحبانِ آثار و تولیدکنندگانِ محتوا می‌داند و از سوی دیگر باور دارد که می‌باید حافظ حقوق مخاطبان و خوانندگان خویش باشد. لذا برای رعایت این مهم و در راستای همگامی با جامعۀ علمی بین‌المللی بنای عملکرد خود را قوانین اخلاق در نشر جهانی قرار داده است و سیاست‌های خود را بر همین اساس پایه‌ریزی کرده‌است.

به باور فصلنامه ی  پژوهشی شهرسازی و معماری هویت محیط تمامی افرادی که در روند چاپ یک مقاله درگیر هستند (نویسنده، کادر مجله و داوران) می‌باید قوانین و منشور اخلاقی مجله را پذیرفته و بر مبنای آن عمل کنند. نشریه از قوانین کمیته بین المللی اخلاق در نشر (COPE) پیروی می کند.برای دسترسی کامل به این دستورالعمل ها، تعاریف و قوانین می توانید به آدرس www.publicationethics.org/resources مراجعه فرمایید.

وظایف نویسندگان

1- ارائه مقالات علمی و استاندارد

نویسندگان مقالات به صورت علمی و منسجم، مطابق استاندارد نشریه آماده کنند. روش به کار رفته در مقاله با دقت و عینی انجام گرفته و داده ها به صورت صحیح گزارش شود. از جهت ارجاع دهی کامل، حقوق سایر اشخاص در مقاله رعایت شود. از ابراز موضوعات حساس و غیراخلاقی، سلیقه ای و شخصی، نژادی و مذهبی و اطلاعات جعلی و نادرست در مقاله خودداری شود

2- ارائه داده های خام در صورت نیاز

  از نویسنده  خواسته شود در صورت نیاز داده های خام، مصاحبه‌ها و یا پرسشنامه ها و سایر ابزار به کار رفته در تحقیق را ارائه  و معرفی نماید. دسترسی عمومی به این اطلاعات ( سازگار با بیانیه ALPSP –STM) به بهبود کار مقالات کمک می نماید

3- اصالت مقاله ارائه شده

مقالات ارائه شده توسط نویسندگان می بایست کار خود نویسنده ارائه کننده مقاله بوده و هر گونه استفاده از تحقیقات سایر افراد با ذکر منبع در مقاله آورده شود

4- عدم انتشارهمزمان دو مقاله و مقاله پذیرش و چاپ شده در نشریه دیگر

  ارائه همزمان یک مقاله به چند نشریه و یا مقالات منتشر شده و یا پذیرش شده به سایر نشریات خلاف قوانین است

5- ذکر ارجاع‌دهی مناسب

ارجاع دهی شامل ذکر کلیه کتاب ها، نشریات و پایگاه های اینترنتی و سایر تحقیقات اشخاص در کتابنامه است

سرقت علمی و ادبی

نشریه هویت محیط همواره پژوهش های اصیل و تحقیقات علمی  را معتبر می شمارد. در این راستا هیچ گونه گذشتی در زمینه سرقت ادبی نداشته و همواره تمامی مقالات ثبت شده در ژورنال ها را با دقت هر چه تمام تر مورد بررسی و مطالعه قرار داده است تا از مبرا بودن این آثار از سرقت ادبی اطمینان حاصل کند. لازم به ذکر است که با توجه به شایع بودن سرقت ادبی در تولید آثار علمی، نشریه از هر روش ممکن برای مبارزه با این امر استفاده می کند.در این زمینه، تمامی ژورنال های نشریه از تعریف زیر در حیطه سرقت ادبی که توسط انجمن روانشناسی آمریکا در کتاب راهنمای انتشار (ویرایش ششم) منتشر شده است تبعیت می کنند:

استفاده از ایده ها، کلمات، و یا کل محصول بدون ارجاع به منبع اصلی، و استفاده از آن به عنوان ایده ها، کلمات، و محصول خود بصورت یک ایده یا محصول جدید که توسط شخص دیگری غیر از نویسندگان اصلی تولید شده است.

به عنوان یک واژه کلی، سرقت ادبی، مفاهیم مختلفی را در می گیرد:

  • کپی لغت به لغت: کپی کردن لغت به لغت، بصورت کلی یا جزئی، بدون استفاده از نشان نقل قول و یا ارجاع به منبع اصلی.
  • تاویل سطحی یا ناکافی: گرفتن ایده ها از منبع اصلی و تغییر ساختار لغات آن به نحوی که شیوه ی نثر نویسنده اصلی همچنان محسوس باشد.
  • سرقت ادبی مطالب تصویری: استفاده از نمودار ها، عکس ها، یا جداول، بصورت کلی یا جزئی، بدون ارجاع.
  • تاویل بدون ارجاع: گرفتن ایده ها از منبع اصلی و سپس تولید مطلب با نثر خود بدون رعایت اصول ارجاع و یا نقل قول.

لازم به ذکر است که نشریه، بدون توجه به منبع، هر گونه اثر بدون ارجاع یا نقل قول به منبع اصلی را سرقت ادبی تلقی می کند. اینگونه آثار عبارتند از: نویسندگانی که آثارشان چاپ شده یا چاپ نشده، تز ها و پایان نامه های چاپ شده یا چاپ نشده، سخنرانی ها، آثار خود نویسنده، فایل های پاورپوینت (PowerPoint) مطالب تصویری آموزشی، مقالات ژورنال های علمی، مجلات و روزنامه ها و غیره.

نشریه هویت محیط تمامی مقالات ارائه شده را با دقت بررسی نموده و با هرگونه سرقت ادبی در هر مرحله از انتشار برخورد می نماید:

  • به محض رویت سرقت ادبی در مقالات تازه ارائه شده، کمیته ویرایش ژورنال به تصمیم گیری در این باره می پردازد. در صورتی که دزدی ادبی رویت شده به عنوان یک اشتباه تلقی شود، بلافاصله  به نویسندگان اطلاع داد شده و امکان تصحیح برای آنان فراهم می شود. در صورتی که سرقت ادبی از روی قصد تشخیص داده شود، به نویسندگان اطلاع داد شده و نام آنان در لیست سیاه نشریه قرار می گیرد.  همچنین نویسندگانی که سرقت ادبی آنان تشخیص داده شود از ارسال آثار خود به نشریه برای 5 سال محروم خواهند بود.
  • در مواردی بسیار نادر که اثری شامل سرقت ادبی چاپ شده باشد در کنار عواقب اشاره شده، اثر مربوطه بلافاصله از انتشار خارج شده و این امر بصورت رسمی از طریق سایت نشریه علنی خواهد شد.

وظایف و مسئولیت های ناشر، سردبیر، دبیران علمی ، داوران، مولفان

وظایف و مسئولیت های ناشر:

  1. این نشریه متعهد است که تصمیمات اتخاذ شده در رابطه با رونوشت های ارسال شده فقط براساس قضاوت های های تخصصی و حرفه ای بوده و از علایق شخصی به دور است.
  2. این نشریه متعهد به حفظ صیانت از سوابق دانشگاهی و تحقیقاتی است.
  3. این نشریه رعایت اصول اخلاقی توسط سردبیر و دبیران علمی، هیات تحریریه، و داوران را مورد کنترل قرار میدهد..
  4. این نشریه دائما در حال تحلیل مقالات از لحاظ سرقت ادبی و تقلب و سوء رفتارهای احتمالی است.
  5. این نشریه در مواقع نیاز اصلاحات، توضیحات، و واپس گیری های لازم را انجام خواهد داد.
  6. این نشریه در صورت اثبات هر سوء رفتار با آن برخورد خواهد کرد.

وظایف و مسئولیت های سردبیر و دبیران علمی:

  1. دبیران علمی این نشریه باید رونوشت های ارسال شده را تا هنگام انتشار، محرمانه نگه دارند.
  2. سردبیر، دبیران علمی و داوران تصمیمات موردنظر در رابطه با انتشار یا عدم انتشار یک رونوشت را اتخاذ میکنند.
  3. دبیران علمی این نشریه باید اصل بینامی داوران را حفظ کنند.
  4. دبیران علمی این نشریه باید از تعارض منافع جلوگیری کنند.
  5. دبیران علمی این نشریه ملزم به رعایت صیانت علمی و تلاش برای رفع نیازهای علمی خوانندگان خود هستند.
  6. دبیران علمی این نشریه سرقت ادبی و تقلب و کلاهبرداری های احتمالی را شناسایی کنند و در موارد نیاز اصلاحات، توضیحات، و واپس گیری ها و عذرخواهی ها را ارائه دهند.
  7. دبیران علمی این نشریه باید ذهن خود را فقط بر روی محتوای عقلانی متمرکز و محدود کنند.
  8. دبیران علمی این نشریه نباید اطلاعات رونوشت ها را برای افرادی غیر از نویسندگان، نویسنده ی مسئول و داوران فاش کنند.
  9. رونوشت های منتشر نشده توسط دبیران علمی و یا اعضای دیگر برای مقاصد شخصی مورد استفاده قرار نخواهد گرفت.

وظایف و مسئولیت های داوران:

  1. داوران این نشریه میبایست با دبیران علمی برای تصمیم گیری در رابطه با انتشار رونوشت های ارسال شده همکاری کنند.
  2. داوران دعوت شده به این نشریه باید در محرمانه نگه داشتن رونوشت های ارسال شده تلاش کنند.
  3. داوران باید نظرات خود را به دبیران علمی برای تصمیم گیری در رابطه با انتشار یا عدم انتشار رونوشت، در زمان لازم ارائه دهند.
  4. داوران همتا ملزم به رعایت محرمانه نگه داشتن رونوشت های ارسال شده و عدم استفاده از اطلاعات آنان برای مقاصد شخصی هستند.
  5. نظرات داوران در رابطه با رونوشت های ارسال شده باید فنی و تخصصی باشد.
  6. داوران نباید رونوشت هایی که در آن ها تعارض علایق با یکی از مؤلفین، شرکت ها، یا مؤسسات وجود دارد را داوری کنند.
  7. داوران باید تعارضات علایق را افشا کنند.

وظایف و مسئولیت های مؤلفان:

  1. رونوشت ها باید با نگارش صحیح و با اصطلاحات مناسب ارسال شود.
  2. رونوشت ها نباید در جای دیگری (بجز در قالب چکیده یا بخشی از یک سخنرانی، مقاله ی مروری، یا پایان نامه) چاپ شده باشند یا توسط نشریه دیگری تحت بررسی باشند.
  3. نویسنده ی مسئول باید از رضایت دیگر مؤلفان شریک مطمئن شود.
  4. یکی دیگر از مسئولیت های مؤلفان، حصول اطمینان و کسب اجازه ی موسسه ایست که رونوشت ارسال شده مربوط به آن است.
  5. یکی از شرایط ارسال رونوشت اینست که مؤلفان اجازه ی ویرایش آنرا برای خوانایی بیشتر بدهد.
  6. از مؤلفان انتظار میرود تا حامی مالی را برای اجرای و آماده سازی روند تحقیق به طور خلاصه بیان کنند.
  7. فرم تعهد اخلاقی می بایست که توسط مولفان امضا شود.
  8. در نشریه های دسترسی آزاد، مؤلفان حق مالکیت مقاله ی خود را دارند اما در کنار آن به عموم افراد اجازه ی دانلود، چاپ، و توزیع مقاله ی خود را نیز میدهند.
  9. همه ی مؤلفان یک رونوشت میبایست بر سر اینکه نویسنده مسؤول فرآیندهای بازنگری بعدی را پس از ارسال رونوشت بر عهده گیرد، توافق کنند.
  10. هنگامیکه مؤلف یا مؤلفین رونوشت خطای مهمی را در کارشان دیدند، میبایست سریعا دبیر علمی نشریه را برای تصحیح آن مطلع کنند.
  11. از آنجا که سرقت ادبی یکی از خطاهای جدی و غیراخلاقی محسوب میشود، همه ی مؤلفان میبایست بدانند که رونوشت های ارسال شده به این نشریه ممکن است توسط نرم افزارهای سرقت ادبی مورد تحلیل قرار گیرد.
  12. همه ی مؤلفان میبایست فرآیند ارسال یک رونوشت را در این نشریه مطالعه کنند.

مصادیق نقض اصول اخلاقی انتشار توسط نویسندگان:

  1. سرقت ادبی: سرقت ادبی به معنای استفاده ی عمدی از مقالات یا ایده های شخص دیگر به نام خود است. حتی استفاده از یک جمله شخص دیگر یا جملات قبلی خود بدون ذکر منبع، سرقت محسوب میشود. تمامی رونوشت های ارسال شده به این نشریه توسط نرم افزارهای سرقت ادبی مورد بازبینی قرار میگیرند.
  2. داده سازی و تحریف: داده سازی هنگامیست که محقق در عمل مطالعه ای را انجام نداده اما داده و نتیجه گیری ارائه میدهد. تحریف نیز هنگامی رخ میدهد که تحقیقی را انجام داده اما داده ها و نتایج آن را تغییر میدهد.
  3. ارسال همزمان: هنگامیست که یک رونوشت به دو نشریه ارسال میشود.
  4. ارسال دونسخه ای (المثنی): هنگامی رخ میدهد که دو یا چند مقاله دارای فرضیات، داده ها، و نتایج یکسان هستند.
  5. ارسال تکراری (اضافی): به معنی تقسیم یک مطالعه به مقالات متعدد و ارسال آن ها میباشد.
  6. سهیم کردن نادرست مؤلف دیگر: همه ی مؤلفان لیست شده در مقاله میبایست در انجام آن سهیم باشند.
  7. دستکاری منابع: هنگامیست که در قسمت پایانی یک رونوشت منابع متعددی ذکر میشود، در حالیکه در محتوای متن نامی از آن ها برده نشده است.