جایگاه ورودی در معماری بناهای بومی بندرلنگه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

کارشناس ارشد معماری،دپارتمان مهندسی معماری و ساختمان، دانشکده بندرعباس، دانشگاه فنی و حرفه ای، هرمزگان، ایران

10.22034/(jrupa-ei).2021.283161.1074

چکیده

آنچکه از معماری ایران قابل فهم می باشد عناصر، فضاها و ساختارهایی از معماری بومی است که بواسطه درک معماران قدیم در بناها ساخته و پرداخته شده و از آنجاییکه ورودی یک بنا ارتباط دهنده فضای اندورنی و بیرونی می باشد، در جهت بررسی این موضوع بصورت کیفی با شناخت عناصر(روزن ها، المان ها، کوبه زنانه و مردانه و سردر ورودی)، فضاهای معماری(جلوخان، دالان ورودی و خواجه نشین یا پیر نشین) و ساختارهای معماری بومی ( رنگ جداره ها، تناسبات و ارتباطات فضایی ورودی در بناهای بومی) و بصورت کمی جهت اثبات پایداری و شناخت عملکردی بودن یا نبودن ورودی بناها به تحلیل نور و سرعت جریان باد جذبی در بین بناهای بومی در خیابان شهید بهشتی شهر بندر لنگه که مجموعه ای از 168 بنای سنتی با قدمت بالای 70 سال پرداخته شده است، بطوریکه در این پژوهش با بهره گیری از دقیق ترین دستگاه های اندازه گیری به ارزیابی داده هایی از جمله نورسنجی و سرعت سنجی جریان باد جذبی ورودی بناها در تیرماه(ماه اوج گرمای حاکم) در منطقه بندرلنگه مورد بررسی قرار گرفته است. نتایجی که براساس بررسی متغییرها بر روی فضای ورودی بناها صورت گرفته بیان کننده محیطی است که توانسته با بهره گیری از عوامل پایدار با شناخت عناصر، فضاها و ساختارها در معماری بومی به شرایطی از معماری دست یابد که در آن توجه خاصی به عامل عملکردی یعنی آسایش و حفظ حریم ها در پهنه اقلیمی گرم و مرطوب بندرلنگه شده است.

تازه های تحقیق

مقدمه

آنچکه از معماری ایران قابل فهم می باشد عناصر، فضاها و ساختارهایی از معماری بومی است که بواسطه درک معماران قدیم در بناها ساخته و پرداخته شده و از آنجاییکه ورودی یک بنا ارتباط دهنده فضای اندورنی و بیرونی می باشد که در معماری ایرانی به گونه ها و دارای ارتباطات فضایی مختلف می باشد

مواد و روش ها

در جهت بررسی این موضوع بصورت کیفی با شناخت عناصر معماری(روزن ها، المان ها، کوبه زنانه و مردانه و سردر ورودی)، فضاهای معماری(جلوخان، دالان ورودی و خواجه نشین یا پیر نشین) و ساختارهای معماری بومی (رنگ جداره ها، تناسبات و ارتباطات فضایی ورودی در بناهای بومی) و بصورت کمی در جهت اثبات پایداری و شناخت عملکردی بودن یا نبودن ورودی بناها به تحلیل نور و سرعت جریان باد جذبی در بین بناهای بومی در خیابان شهید بهشتی شهر بندر لنگه پرداخته شده

یافته ها و بحث

که با بررسی مجموعه ای از 168 بنای سنتی با قدمت بالای 70 سال پرداخته شده است، بطوریکه در این پژوهش با بهره گیری از دقیق ترین دستگاه های اندازه گیری به ارزیابی داده هایی از جمله نورسنجی و سرعت سنجی جریان باد جذبی ورودی بناها در تیرماه(ماه اوج گرمای حاکم) در منطقه بندرلنگه مورد بررسی قرار گرفت تا مشخص گردد که آیا فضای ورودی بهمراه عناصر، فضاها و ساختار بکاررفته در آن می تواند بعنوان یک الگوی از معماری همچنان مورد استقاده قرار گیرد یا خیر؟

نتیجه گیری

نتایجی که براساس بررسی متغییرها بر روی فضای ورودی بناها صورت گرفته بیان کننده محیطی است که توانسته با بهره گیری از عوامل پایدار با شناخت عناصر، فضاها و ساختارها در معماری بومی به شرایطی از معماری دست یابد که در آن توجه خاصی به عامل عملکردی یعنی آسایش و حفظ حریم ها در پهنه اقلیمی گرم و مرطوب بندرلنگه شده است.

همچنین باتوجه به بررسی های صورت گرفته در قسمت شناخت عناصر مشخص گردید که روزن ها بعنوان عاملی در جهت دریافت نور به فضای دالان و زیبایی بخشی به بنا، المان ها و سردر ورودی بعنوان عاملی جهت زیبایی بخشی به بنا، کوبه زنانه و مردانه جهت تشخیص جنسیت شخص درب زننده و در قسمت فضاهای معماری مشخص گردید که جلوخان ها در ایجاد جهت فضای پیشخوان ورودی، دالان های ورودی بعنوان کشیدگی جهت جداسازی فضای خصوصی و عمومی و خواجه نشین یا پیر نشین بعنوان نشیمن گاهی جهت استراحت افراد دارای کارآیی می باشند و در قسمت ساختار معماری مشخص گردید که رنگ جداره ها بعنوان هدفی در جهت همسازگاری رنگدانه های بنا با خاک منطقه و در قسمت تناسبات و ارتباطات فضایی ورودی در بناهای بومی می توان گفت که فضای ورودی ارتباط دهنده بین کوچه با راه پله و دالان، دهلیز و حیاط مرکزی توانسته شرایط مساعدی را برای کاربران بناها پدید بیاورد که نتیجه آن(شناخت عناصر، فضاها و ساختار معماری ورودی) می تواند بعنوان یک عامل تاثیرگذار پایدار به تقویت معماری بومی کمک شایانی کند و ما معماران و کاربران بناها با حفظ و ترویج این چنین گونه های موجود معماری به هویت و فرهنگ خود احترام گذاریم.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Position of Entrance in the Architecture of Vernacular Buildings of Bandar- Lengeh

نویسنده [English]

  • hamed mohammadi mazraeh
Msc, architecture,Department of Architecture and building Engineering, Faculty of korani, bandarabbas Branch, Technical and Vocational University (TVU), Hormozgan, Iran
چکیده [English]

What can be understood from Iranian architecture are elements, spaces and structures of native architecture that have been built and polished by the understanding of ancient architects in the building, and since the entrance of a building connects the interior and exterior space, in order to study this issue qualitatively with Recognition of elements (holes, elements, feminine and masculine percussion and entrance), architectural spaces (front porch, entrance hall and eunuch or old man) and native architectural structures (wall color, proportions and spatial connections of the entrance in native buildings) Quantitatively, in order to prove the stability and functionality of the building entrance, light and velocity of absorption wind flow is analyzed among the native buildings in Shahid Beheshti Street, which is a collection of 168 traditional buildings dating back more than 70 years. One of the most accurate measuring devices to evaluate data such as metering and speedometer wind absorption wind flow in July, which is the peak month of heat in Bandar Lengeh area, the result is based on the study of variables on the entrance space of the building It expresses the environment, which has been able to benefit Ray of sustainable factors by recognizing the elements, spaces and structures in indigenous architecture to achieve conditions of architecture in which special attention is paid to the factor of comfort and privacy in the hot and humid climate of Bandar Lengeh

کلیدواژه‌ها [English]

  • Input
  • Stability
  • elements
  • Spaces structure
  • port.Bandar- Lengeh
  1. 1-انصاری، باقر.(1383)، "حریم خصوصی و حمایت از آن در حقوق اسلام، تطبیقی و ایران"، مجله حقوق دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، شماره 66، زمستان 1383.

    2-انصاری، باقر.(1386)، "حقوق حریم خصوصی"، تهران، انتشارات سمت
    3-برزگـر، زهـرا و سـید مجید مفیدی شـمیرانی؛ (1389)، "چگونگـی بهره گیـری از تـوده زمیـن در معمـاری بومـی جهـان"، مجلـه بـاغ نظـر، شـماره ،15تهـران.13-26

    4-بمانیان، محمدرضا و عالی نسب، محمد علی(1390)، "بررسی نقش نور در تبیین توالی فضا در معماری اسلامی( نمونه موردی: مسجد شیخ لطف الله"، مجله معماری و شهرسازی اسلامی.

    5-چلونگریان، رامین، عسکری، نظام، واصفیان، فرخنده و کلاهدوزان، ندا(1394) " بررسی الگوهای  معماری  ورودی  درخانه های سنتی ایرانی و ارائه راهبرد در بقای ورودی خانه های معاصر(خانه های شهر اصفهان )، دومین کنفرانس بین المللی پژوهش های نوین در عمران، معماری و شهرسازی، ص 16-29.

    6-حائری مازندرانی، محمدرضا،1388، خانه فرهنگ طبیعت "بررسی معماری خانه های تاریخی و معاصر به منظور تدوین فرآیند م معیارهای طراحی خانه"، مرکز مطالعاتی و تحقیقاتی شهرسازی و معماری.

    7-دانشمند، سارا  و نقره کار، عبدالحمید (1392)، چگونگی طراحی ورودی بنا باتوجه به اصول شکل گیری معماری آستانگی"، فصلنامه مطالعات شهر ایرانی اسلامی، ص 79-89.

    8-ســلطان زاده، حســین. 1372 "فضاهــای شــهری در بافت هــای تاریخــی ایــران". تهــران: دفتــر پژوهش هــای فرهنگــی بــا همــکاری شـهرداری تهـران

    9-سخاوت دوست، نوشین و البرزی، فریبا (1397)، "تاملی بر نشانه شناسی  فضاهای ورودی خانه های دوره قاجار شهر قزوین از دیدگاه فردینان دو سوسور، چارلز سندرس پیرس و امبرتو اکو، مجله هویت شهر، ص 79-111.

    10-شــمس، مجید و خدا کرمی، مهناز(1389)،"بررســی معماری ســنتی همســاز با اقلیم ســرد مطالعه موردی: شهر ســنندج"، فصل نامه جغرافیایی آمایش محیط، شماره ،1۰صص114-

    11-شلی،‌جیمز،(1385)، "تجربه‌گرایی‌:‌ هاچیسون ‌و ‌هیوم"، ‌چاپ‌دوم، دانشنامه‌ زیبایی‌ شناسی، ویراستار‌:‌ مشیت‌ علایی،‌ تهران‌:‌‌ انتشارات‌ فرهنگستان هنر‌

    12-طوفان، سحر (1390)."بررسی رابطه مفهوم حریم زنانه با آفرینش فضای ورودی در معماری ایران"، فصلنامه زن و مطالعات خانواده، سال چهارم، شماره چهاردهم، ص119-142.

    13-طباطبایی، محمدحسین (1417)." المیزان فی تفسیرالقرآن"، ج15 ،قم، دفترانتشارات اسالمى جامعه‏ىمدرسین حوزه علمیه قم

    14-علی الحسابی، مهران علی و قربانی، ابوالفضل (1393)، "بررسی ویژگی های فضای ورودی به عنوان مفصل و حریم بصری در عرصه های عمومی مجاور ؛ نمونه موردی: بندر لافت"، فصلنامه پژ.هش های معماری اسلامی، شماره5، ص 87-108.

    15-عمید، حسن،(1342"فرهنگ عمید"، ناشر کتابخانه سینا، تهران

    16-معین، محمد،(1360)، "فرهنگ فارسی"، جلد اول، انتشارات امیر کبیر، تهران، چاپ چهرم

    17-معماریان، غلامحسین (1386)، "سیری در مبانی نظری معماری"، انتشارات سروش دانش، تهران

    18-مطلبی، قاسم و جوان فروزنده، علی (1390)،"مفهوم حس تعلق به مکان و عوامل تشکیل دهنده آن" مجله هویت شهر، شماره هشتم، بهار وتابستان، صص37-27.

    19-مولانایی، صلاح الدین و سلیمانی، سارا(1392)"بازشناخت مؤلفه های هویت اصیل معماری بومی ایرانی در غرب کشور، نمونه موردی: اورامان کردستان"، مجله معماری و شهرسازی آرمان شهر، شماره17، ص115-127.

    20-مهـدی پـور، حسـین، رشـید جعفـری، و سـید پـوران دخـت سـاداتی. (1392)،"جایـگاه جلوخـان در معمـاری مسـکونی بومـی ایـران"، مسـکن و محیـط روسـتا 22(132):18-3.

    21-نعمت گرگانی، ام البنین، ۱۳۸۱، "پیشینه نور در معماری و وسایل روشنایی در هنر اسلامی ایران"، مجله اثر، شماره35. صص 323-316

    22-نیکقدم، نیلوفر (1391)، "الگوهای اقلیمی برای فضاهای عملکردی مسکن در اقلیم گرم و مرطوب ایران"، رساله دکتری منتشر نشده، به راهنمـایی آقـای شمیرانی، سید مجید مفیدی، طاهباز، منصوره، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علـوم و تحقیقـات تهـران، تهران

    23-ناری قمی،مسعود. (1389)، "مطالعات معناشناختی در باب مفهوم درونگرایی در شهر اسلامی". هنرهای زیبا معماری و شهرسازی، شماره 43، ص81-69.

    24-نیلفروشان، محمدرضا، 1381، "ورودی های اصفهان"، .فرهنگ هنر معماری .

    25-هاشمی، سیدرضا (1375)، "معماری خیابان"،مجله آبادی، ش20ص2.

    26-یدالهی، سپیده، ادیبان، محمد (1398)، " بررسی سلسله مراتب ورود به مساجد" فصلنامه پژوهش های مرمت و معماری ایرانی و اسلامی، ص 9-26.

    1. Arthur, L. M., Daniel, T.C. and Boster, R.S., (1977), "Scenic assessment: an overview", Landscape Planning.4.
    2. Ahmadi, B. (2004), Truth and Beauty Lectures on Philosophy of Art. Tehran: NASHR-E MARKAZ
    3. Aries, P. &Duby, G., A(1987), history of Private Life, Cambridge, Mass: Belknap Press, 5 Volumes:91
    4. Dublin: 25th Conference on Passive and Low Energy Architecture. Accessible in: http://plearch.org /ARCHIVE/2008/ content/papers/poster/PLEA_FinalPaper_ref_138.pdf, July.8.2015, 10 AM.
    5. Engin, N.S. Vural, M.R. Sumerkan, (2007), “Climatic effect in the formation of vernacular houses in the Eastern Black Sea region, Build. Environ”.
    6. Gulick, J. (1998), The “disappearance” of public space: an ecological Marxist and Lefebvrian approach in A. Light and J. Smith (eds) The Production of Public Space, Oxford, Rowman and Littlefield.141-135.
    7. Groat, L., & Wang, D. (2010). Architectural Research Methods (3rd ed.). (A. R. Eynifar, Trans), Tehran: University of Tehran Press
    8. Hyde, Richard (2000). Climate Responsive Design: a Study of Buildings in Moderate and Hot Humid Climates, Taylor & Francis.
    9. Irani, Mazdak, Armstrong, Peter, Rastegar, Amir (2017). " Evolution of Residential Building in Iran based on Organization of space", Asian Culture and History; Vol. 9, No. 2.

     

    1. Khan, N. Y. Su, S. Riffat, B. (2008), “A review on wind driven ventilation techniques”,Energy and Buildings” vol. 40.
    2. Kenzari, B. and Y. Elsheshtawy.(2003), The ambiguous veil: On transparency, the Mashrabiy'ya, and architecture. Journal of Architectural Education, 56(4): p. 17-25.
    3. Kaykhosravi, Himan and farshchian, Amirhossein (2017). " The Introduction of Indigenous Architectural Form of Sanandajʼs Houses (Case study: Ahmad Zadehʼs House)", IJCSNS International Journal of Computer Science and Network Security, VOL.17 No.11.
    4. R. and Kaplan. S. (1991), "The Experience of Nature: A Psychological Perspective", Cambridge University.Cambridge, UK.
    5. Mahmoodinejhad, H. et al. (2009), “The urban environment phenomenology: contemplation on promoting the space to urban place. Environmental Science & Technology”.
    6. Moore, A. D.(2003) “Privacy: Its meaning and value”, American Philosophical Quarterly, Vol 40, No 3.
    7. Mohammadi Mazraeh, Hamed, Pazhouhanfar, M,(2017), "Effects of vernacular architecture structure on urban sustainability case study: Qeshm Island, Iran", Frontiers of Architectural Research.
    8. Nematgorgani,O.(2002), The History of Light in Architecture and Lighting in Islamic Art of Iran. Art Culture. 35, 316 323.
    9. Salmon Cleveland (1999). Architectural Design for Tropical Regions, John Wiley & Sons, New York
    10. Sohrabi Mollayousef, Sepideh, (2015). " Local Architecture: Using Traditional Persian Elements to Design for Climate in Yazd, Iran", book Carleton University Ottawa, Ontario.
    11. Safayi, Seyyed Hossein (2003), Testimony in private law, Law, Tehran
    12. Tahbaz M, et.al (2008). Challenge of Vernacular Architecture and Modern Life Style – Case Study in Iran.
    13. Tahbaz, mansoureh, maasavi, fatemeh(2009), daylighting methods in iranian traditional architecture (grren lighting), international conference, EPFL Lausanne, Switzerland, 273-278
    14. Zube, E. H., Sell. j. l. and Taylor, j. g., (1982). "Landscape perception: research application and theory", Landscape and Urban Planning.
    15. Maisami, Fatemeh and Shamshiri, Faezeh (2018)." Identity Elements in the Traditional Architecture of Iranian Houses (Case Study of Sheikh-al-Islam House)", Socio-Spatial Studies.