نوع مقاله : علمی پژوهشی
نویسندگان
1 کارشناسی ارشد طراحی شهری،گروه مهندسی شهرسازی،دانشکده هنر و معماری، دانشگاه پیام نور تهران شرق، ایران
2 کارشناسی ارشد معماری، دانشگاه محقق اردبیل، اردبیل، ایران
چکیده
تازه های تحقیق
نتایج
در این قسمت وضع موجود محدوده مورد مطالعه را در سه مولفه زیست‌محیطی، زیباشناختی و عملکردی بررسی می‌کنیم:
مولفه زیست‌محیطی:
- بلااستفاده ماندن حوض و عدم استفاده از آن در قسمت پلازای شیخ‌صفی
- استفاده از گلدان‌های آویزان در تیرهای چراغ برق و زیباتر شدن سیمای بصری
- آرام سازی سواره با استفاده از کفسازی مناسب و متفاوت پیاده‌راه شهیدگاه
مولفه زیباشناختی:
- وجود سقاخانه به عنوان عنصر هویت بخش در محدوده
- استفاده از مصالح بومی و سنتی در اکثر کاربری‌های محدوده
- وجود فضاهایی برای مکث و تعامل اجتماعی در قسمت های مختلف محدوده
مولفه عملکردی:
- آسیب رسیدن به بنای باارزش شیخ‌صفی با پارک ماشین‌ها در اطراف بنای قدیمی
- وجود مجسمه‌های اشخاص معروف اردبیل به عنوان نشانه‌ی شهری در محدوده شیخ‌صفی.
- استفاده از نیمکت‌های ال ای دی در پلازای شیخ‌صفی
تحلیل یافته‌ها به روشSWOT
جدول 1- ماتریس عوامل داخلی و خارجی
|
مولفه‌ها |
نقاط قوت(S) |
نقاط ضعف(W) |
فرصت‌ها(O) |
تهدیدها(T) |
|
مولفه زیست‌محیطی |
S1:قرارگیری محدوده در پهنه‌ای نسبتا آرام از نظر زیرساختی |
W1:کمبود فضای سبز مناسب در محدوده |
O1:وجود فضاهای باز در پیاده‌راه شهیدگاه برای طراحی فضای سبز |
T1:خطر سرخوردگی در پیاده‌راه شهیدگاه به دلیل یخ‌زدگی در فصول سرد سال |
|
S2:برخورداری از موقعیت مناسب از نظر مکان قرارگیری و دسترسی بصری و کالبدی |
W2:آلودگی زیست‌محیطی ناشی از انباشت زباله در قسمت های تخریب شده |
O2:گسترش فعالیت‌های گردشگری در محدوده به دلیل وجود بناهای باارزش |
- |
|
|
مولفه زیباشناختی |
S3:ایجاد حس خاطره انگیزی و احساس هویت در محدوده |
W3:عدم جلب توجه کاربران به بناهای قدیمی ارزشمند در شب به دلیل نورپردازی نامناسب آن‌ها |
O3:پتانسیل ایجاد بستری مناسب برای انجام فعالیت‌های مختلف |
T3:کاهش امنیت در شب به دلیل نورپردازی نامناسب |
|
مولفه عملکردی |
S4:وجود مجسمه‌های افراد شاخص اردبیل به عنوان نشانه |
W4:کفسازی نامناسب خیابان عالی‌قاپو |
O7:تقویت نظارت اجتماعی شبانه با افزایش ساعت‌کاری مغازه‌ها |
T7:جمع شدن آب باران در خیابان عالی‌قاپو به دلیل شیب نامناسب خیابان |
|
S5:وجود گنبد الله الله به عنوان نشانه شاخص شهری |
W5:عدم وجود پارکینگ مناسب در محدوده |
O8:امکان ایجاد بستر مناسب برای فعالیت‌های آزاد اوقات فراغت در بعضی قسمت‌ها |
T8:آلودگی صوتی و خطر آسیب دیدن بناهای باارزش به دلیل پارک بیش از حد سواره |
ارزیابی یافته‌ها
جدول 2- اهداف و راهبردهای اجرایی
|
مولفه‌ها |
اهداف |
راهبردها |
|
زیست محیطی |
ارتقای زیست‌محیطی |
ST:ارتقای وضعیت بهداشت محیطی محدوده WO:تلاش در جهت حفاظت از منابع طبیعی محدوده SO:زیباسازی محدوده |
|
اقتصادی |
ارتقای فعالیت‌های اقتصادی |
WT:تلاش در جهت افزایش کارایی نیروی کار SO:جذب سرمایه‌گذاران خصوصی جهت سرمایه‌گذاری‌های کلان در محل |
|
اجتماعی |
ارتقای اجتماعی_فرهنگی و ظرفیت‌های محلی |
SO:تلاش در جهت افزایش تقویت حس تعلق به محیط ST:تلاش در جهت افزایش و ارتقای آگاهی، توان اجتماعی ساکنان WO:تلاش در جهت تقویت مناسبات اجتماعی و فرهنگی |
|
کالبدی-کاربری |
ارتقای کالبدی |
SO:احیای مجدد بافت و برقراری ارتباط بین اجزای آن بوسیله مداخله کالبدی و اصلاح عملکرد بخش‌های مختلف WT:ایجاد سیاست‌هایی جهت سهولت تغییر کاربری |
بحث و نتیجه گیری
بافت‌های شهری باارزش تاریخی به علت دارا بودن ارزش‌های بالقوه و بالفعل خود، دارای ارزش راهبردی ویژه‌ای می‌باشند. توجه به بافت‌های داخلی و استفاده از قابلیت‌های آن‌ها برای ارتقاء شرایط اجتماعی و اقتصادی شهرها یک ضرورت انکارناپذیر است. شهر اردبیل نیز دارای بافت قدیم باارزش تاریخی طولانی می‌باشد. به طور کلی محلات قدیمی شهر که خوشه‌های عمده تشکیل‌دهنده بافت قدیم هستند عمدتا در داخل محدوده تعیین‌شده قرار دارند.
با توجه به مبانی نظری و شناخت و تحلیل از بافت تاریخی مورد مطالعه به ساماندهی محدوده بافت قدیم محدوده شیخ‌صفی با رویکرد بهسازی پرداخته شد که در عین طراحی محدوده با ضوابط و استاندارهای خاص بافت قدیم به حفاظت بناهای تاریخی محدوده از جمله بقعه شیخ‌صفی در برابر آلودگی‌های بصری، ریزش مصالح اطراف بقعه و آرام‌سازی و... خواهد شد.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
نویسندگان [English]
Iran has a long history of urbanization with numerous ancient cities and ancient settlements in various terrestrial ecosystems. A glimpse of Iran's urban landscape reveals valuable old textures in which the cultural heritage of this ancient society lies, but in recent decades these textures have lost their past dynamism and are on the verge of destruction and create an unsuitable environment. It has created for the lives of its inhabitants, but in spite of all these issues, there is no doubt in their existential value, and we believe that basic studies and geographical knowledge of these urban textures are the first step for any development movement aimed at improving And their regeneration is absolutely necessary.
The purpose of this study is to organize the old texture of Sheikh Safi Ardabil with an improvement approach. First, using different information layers and library information and field visits, the general condition of the area has been evaluated and three environmental, aesthetic and functional components to evaluate The status quo has been diagnosed. Then SWOT technique was used for analysis. In this technique, the strengths, weaknesses, opportunities and threats of the area are identified. The results of the evaluation indicate that the Sheikh Safi area has potentials for organizing, the goals and strategies of which have been identified. After determining the strategies, suggestions have been made to organize the study area.
کلیدواژه‌ها [English]
مقدمه
شهر اردبیل یکی از شهرهای کهن می‌باشد که دارای بافت قدیمی باارزش می‌باشد. اقداماتی که جهت بهبود بافت قدیم شهر اردبیل صورت می‌گیرد نباید در قالب اقدامات کالبدی بازسازی از نوع تخریب و دوباره ساختن باشد زیرا در بسیاری از هسته‌های قدیمی، آنچه دارای ارزش است نه تنها کالبد موجود آن، بلکه گذرها، مراکز محله‌ای، روابط اجتماعی بین ساکنین، یادمان‌ها و نشان‌های بافت است که دارای ارزش اجتماعی و فرهنگی است لذا در بسیاری از عرصه‌ها بهسازی بافت و اقدام خرد و مشارکتی با مردم ساکن در آن شیوه بسیار مطلوب و پایداری را ارائه می‌دهد که می‌تواند در طول دوره کوتاه مدت صورت پذیرد.
از آنجا که بافت قدیم شهر اردبیل به مانند بافت قدیمی بسیاری از شهرها دارای ارزش‌های تاریخی می‌باشد و از سوی دیگر، این بافت نیز مانند بافت قدیمی سایر شهرها از مشکلات کالبدی، عملکردی، زیست محیطی و اجتماعی رنج می‌برد لذا جهت جلوگیری از روند فرسودگی و تخریب بافت، برنامه‌ریزی جهت بهسازی بافت قدیم لازم و ضروری است.
مواد و روش‌ها
پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی می‌باشد و از روش تحقیق توصیفی‌ـ‌تحلیلی استفاده شده است. در این پژوهش جهت به دست آوردن اطلاعات مورد نیاز از روش جمع‌آوری اطلاعات کتابخانه‌ای استفاده شده است، بنابراین با مطالعه کتاب‌ها، تحقیقات و مقالات دیگر پژوهشگران و جست‌و‌جو در منابع اینترنتی، اطلاعات مورد نیاز در زمینه ادبیات و پیشینه تحقیق جمع‌آوری شده است. نتایج تحقیق در مبانی نظری محقق را در توسعه و تدوین مدل مفهومی یاری نموده است که در راستای آن با استفاده از ابزار تکنیک SWOT به تجزیه و تحلیل و ارزیابی برداشت میدانی داده‌ها پرداخته شد که در نتیجه به ساماندهی محدوده بافت قدیم شیخ صفی اردبیل با رویکرد بهسازی انجامیده است.
4.حبیبی، کیومرث؛ پوراحمد، احمد؛ مشکینی، ابوالفضل،(1386)،"بهسازی و نوسازی بافت‌های کهن شهری" ، نشر انتخاب، تهران.
)