نوع مقاله : علمی پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری ژئومورفولوژی، دانشگاه تهران، دانشکده جغرافیا، تهران
2 کارشناس ارشد هیدروژئومورفولوژی، دانشگاه تهران، دانشکده جغرافیا، تهران
3 کارشناس ارشد جغرافیای سیاسی، دانشگاه فردوسی،
چکیده
تازه های تحقیق
توسعه فیزیکی شهرها به عنوان امری اجتناب ناپذیری محسوب میشود که در طول زمان میتواند مخاطراتی را به همراه داشته باشد. در مناطق مختلف با توجه به شرایط زمینساختی، هیدروژئومورفولوژی و اقلیمی، نوع مخاطرات متفاوت خواهد بود. با توجه به اینکه وقوع مخاطرات بخصوص در مناطق شهری میتواند با خسارات جانی و مالی زیادی همراه باشد، بررسی و شناسایی نوع مخاطرات در مناطق شهری ضروری است که بر این اساس در پژوهش حاضر به ارزیابی مخاطرات پیشروی محدوده مطالعاتی پرداخته شد. در پژوهشهای پیشین، مناطق شهری عمدتا از نظر احتمال وقوع یک مخاطره مورد ارزیابی قرار گرفته است و یا اینکه به شناسایی مناطق با پتانسیل کم مخاطرهپذیری برای توسعه شهری پرداخته شده است. اما در این پژوهش بر خلاف بسیاری از پژوهشهای پیشین، به شناسایی انواع مخاطرات احتمالی برای محدوده مطالعاتی پرداخته شده است. نتایج حاصل از ارزیابیها بیانگر این است که محدوده مطالعاتی مستعد وقوع ۳ مخاطره فرونشست، سیلاب و حرکات دامنهای است. در واقع، در طی سالهای اخیر روند برداشت بیرویه از آبهای زیرزمینی سبب شده است تا دشت قروه به طور میانگین با افت ۵۵/. متری سطح آبهای زیرزمینی مواجه باشد که رقم بسیار بالایی است و همین عامل سبب شده است که محدوده مطالعاتی در حاشیه جنوبی شهر قروه و همچنین حاشیه رودخانه قلعه در طی دوره زمانی ۲ ساله (۱۱/۰1/201۶ تا ۱۹/۱۲/2017) دارای حدود ۴۷ میلیمتر فرونشست باشد. بنابراین میتوان گفت که یکی از مخاطرات پیشروی محدوده مطالعاتی، مخاطرات ناشی از فرونشست است که با توجه با اینکه به صورت تدریجی صورت میگیرد کمتر احساس میشود ولی در بلند مدت میتواند آسیب زیادی را به نواحی سکونتگاهی و ساخت و سازهای سنگین وارد کند. یکی دیگر از مخاطرات پیشروی محدوده مطالعاتی، مخاطره ناشی از وقوع سیلابهای احتمالی است. در طی سالهای اخیر روند توسعه فیزیکی شهر قروه و ناحیه منفصل شهری قلعه، به سمت حریم رودخانه قلعه بوده است که همین امر سبب شده است تا بسیاری از نواحی سکونتگاهی در معرض وقوع سیلاب قرار گیرند. همچنین مخاطرات احتمالی ناشی از حرکات دامنهای نیز به عنوان یکی دیگر از مخاطرات پیشروی محدوده مطالعاتی محسوب میشود. در واقع، در طی سالهای اخیر روند توسعه فیزیکی بخشی از شهر قروه به سمت دامنههای کوه کولاوا سبب شده است تا بخشی از مناطق غربی شهر قروه در معرض مخاطره ناشی از حرکات دامنهای قرار گیرد. موارد مذکور بیانگر این است که شهر قروه از سمت جنوب و حاشیه رودخانه قلعه در معرض فرونشست، از سمت رودخانه قلعه در معرض سیلاب و از سمت غرب در معرض حرکات دامنهای قرار دارد که این بیانگر عدم توجه به اصول ژئومورفولوژی شهری در مکانگزینی بخشی از نواحی سکونتگاهی محدوده مطالعاتی است. بنابراین لازم است تا در برنامهریزیها آتی به منظور کاهش آسیبپذیری نواحی سکونتگاهی در برابر مخاطرات احتمالی، از حرکت این نواحی به مناطق آسیبپذیری جلوگیری به عمل آید. با توجه به نتایج پژوهش حاضر، پیشنهادات زیر مطرح میگردد:
-شناسایی مناطق مستعد وقوع مخاطرات ژئومورفولوژیکی
- جلوگیری از توسعه شهری به سمت مناطق مخاطرهآفرین
-تعیین جهات مناسب جهت توسعه فیزیکی آتی شهر
-آگاهی بخشی به نواحی سکونتگاهی در معرض مخاطرات
کلیدواژهها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
نویسندگان [English]
The population growth has accelerated the physical expansion of cities and increased the risk of geomorphology in urban areas. Considering the importance of hazards and its association with casualty and financial damages,this study evaluates the hazards facing the urban area of Qorveh and Qaleh discontinuous urban area.Since the purpose of this study is to identify the geomorphological hazards of Qorveh city,firstly using different information layers and library information and field observations,the general status of the area has been evaluated and three types of risk of slope movements, flood and subsidence have been identified for the region. Then, using fuzzy logic, radar images, and SBAS method, as well as field observations, the susceptible areas of slope movement, subsidence, and flood were identified, respectively. The results indicate that the study area, especially the southern margin of Qorveh and the margins of the Qaleh River, with a maximum of 47 mm subsidence, has a high potential for subsidence. Also, due to the status of the Qaleh River, the marginal areas of this river that have been the focus of many settlements in recent years have great potential for flooding, as well as parts of the western area of Qorveh which advance towards the slopes of Mount Kolava, are subject to slope movements.
کلیدواژهها [English]