ارزیابی تاثیرات کاربری های محرک شهری بر باززنده سازی بافت های تاریخی با رویکرد پویایی (مقایسه تطبیقی بافت های مرکزی، عامری و خرمکوشک اهواز)

نوع مقاله : علمی پژوهشی

نویسندگان

1 مدرس گروه شهرسازی، واحد همدان، دانشگاه آزاد اسلامی، همدان، ایران

2 استادیارگروه شهرسازی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران

3 دانشجوی کارشناسی ارشد طراحی شهری، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران

چکیده

امروزه مسئله بافت های تاریخی از جمله مسائل مهم در حوزه های شهرسازی و معماری می باشد. یکی از عوامل تاثیر گذار بر باززنده سازی این بافت ها وجود کاربری های محرک هستند که در توسعه و پویایی بافت های تاریخی بسیار تاثیر گذار می باشند. هدف این پژوهش ارزیابی تاثیر کاربری های محرک بر باززنده سازی بافت های تاریخی، مرکزی، عامری و خرمکوشک واقع در شهر اهواز است. عوامل و معیارهای تاثیر گذار کاربری های محرک بر باززنده سازی و پویایی این بافت های تاریخی چیست؟ به عنوان سوال اصلی پژوهش مطرح شده است. با توجه به مقایسه تطبیقی سه بافت تاریخی مرکزی، عامری و خرمکوشک روش تحقیق این پژوهش بصورت توصیفی و تحلیلی و یافته های بدست آمده از طریق مدل ahp و با استفاده نرم افزار expert choice انجام شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد بافت مرکزی با میانگین وزنی 691/0، در رتبه نخست، عامری با میانگین وزنی 209/0 و خرمکوشک با میانگین وزنی 100/0 در رتبه های دوم و سوم قرار گرفتند. همچنین با توجه به ارزیابی صورت گرفته، معیارهای اجتماعی با میانگین وزنی 459/0، اقتصادی با میانگین وزنی 285/0، کالبدی با میانگین وزنی 137 /0 و زیست محیطی با میانگین وزنی 119/0، بر تاثیر گذاری کاربری های محرک بر پویایی و باززنده سازی این سه بافت موثر هستند.

تازه های تحقیق

بافت قدیم و مراکز با ارزش تاریخی و فرهنگی شهرهای ایران مملو از بنا های ارزشمندی است که متاسفانه به علت عدم توجه کافی به این نوع ابنیه، کم کم رو به زوال و فرسودگی می روند. (علی زاده، مبهوت، 1394، 10). در این راستا پروژه های محرک توسعه همانند موجی که در یک دریاچه ایجاد می شود می تواند علاوه بر ترغیب ساکنان بافت های فرسوده، ساکنان بافت های مجاور را نیز ترغیب به نوسازی کند (چالشگر، علایی، 1394، 11).  باززنده سازی بافت های تاریخی می تواند باعث افزایش سطح کمی و کیفی معیارهای کالبدی، اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی باشد. دستیابی به احیا و باززنده سازی بافت های تاریخی منجر به پویا تر شدن این بافت ها می شود. با توجه به پیشینه  و چارچوب نظری تحقیق به منظور ارزیابی تطبیقی بین سه بافت تاریخی مرکزی، عامری و خرمکوشک اهواز، چهار معیار؛ کالبدی، اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی در نظر گرفته شد. ارزیابی این بافت ها با مدل AHP  و با استفاده از نرم افزار Eepert choice صورت گرفت. نتایج تحقیق نشان می دهد طبق نظر کارشناسی محققان این پژوهش، به ترتیب بافت مرکزی، عامری و خرمکوشک در رتبه های اول تا سوم قرار گرفتند. همچنین بعد ارزیابی معیارها و زیر معیارها معیار اجتماعی نسبت سایر معیار ها بیشترین وزن را دارا بود. همینطور از میان زیر معیار ها و مطابق با جدول 4، مولفه های نفوذ پذیری با میانگین وزنی 419/0، امنیت با میانگین وزنی 461/0، قیمت زمین با وزن 667/0 و کیفیت محیط با میانگین وزنی 667/0، میانگین وزنی بیشتری نسبت به گروه خود داشتند. بر اساس نتایج کلی پژوهش به منظور باززنده سازی و پویایی تر کردن این بافت ها از طریق محرک توسعه شهری، پیشنهادات زیر ارائه شده است:

1- استفاده مناسب از زمین های بایر و تخریب بناهای غیر قابل مرمت و جایگزینی با ابنیه مقاوم و کارآمد.

2- بالا بردن سطح امنیت در این مناطق.

3- مرمت مراکز تاریخی و فرهنگی به منظور ارتقاء سطح کیفیت این مناطق.

4- اصلاح شبکه معابر به منظور دسترسی مناسب و نفوذ پذیر شدن این بافت ها.

5- ایجاد شرایط مناسب و دادن تسهیلات به منظور مرمت و نوساز کردن به ساکنینی در بناهای فرسوده زندگی می کنند.

6- ارائه ضوابط تشویقی برای مشارکت در طرح های باززنده سازی این بافت ها.

7- در نظر گرفتن کاربری ها و نقش افراد ذی نفع و ذی نفوذ در این بافت ها که می توانند عامل محرک توسعه باشند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Evaluation of the effects of urban stimulus land uses on the revitalization of historical textures with a dynamic approach (comparative comparison of central, Ameri and Khorramkushk textures of Ahvaz)

نویسندگان [English]

  • Anush Eskandari 1
  • Behnaz Babaeimorad 2
  • Seyed Alireza Mousavi 3
1 Instructor of Urban Planning Department, Hamadan Branch, Islamic Azad University, Hamadan, Iran
3 Ms. student in urban design, Ahvaz branch, Islamic Azad University, Ahvaz, Iran
چکیده [English]

Today, the issue of historical contexts is one of the most important issues in the fields of urbanism and architecture. One of the factors affecting the regeneration of these textures is the existence of stimulus uses that are very effective in the development and dynamics of historical textures. The purpose of this study is to evaluate the effect of stimulant uses on the regeneration of historical, central, Ameri and Khorramkushk textures located in Ahvaz. What are the factors and criteria influencing stimulus uses on the regeneration and dynamism of these historical contexts? Has been raised as the main research question. According to the comparative comparison of the three historical contexts of Markazi, Ameri and Khorramkushk, the research method of this research is descriptive and analytical and the findings obtained through the AHP model have been done using expert choice software. The results show that the central tissue with an average weight of 0.691, in the first rank, Ameri with an average weight of 0.209 and Khorramkushk with an average weight of 0.100 were in the second and third ranks. Also, according to the evaluation, social criteria with an average weight of 0.459, economic with an average weight of 0.285, physical with an average weight of 0.137 and environmental criteria with an average weight of 0.119, on the effect of stimulus uses on dynamics and the regeneration of these three tissues is effective.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Stimulus uses
  • historical contexts
  • regeneration
  • dynamics.Ahvaz

روش پژوهش

روش تحقیق این پژوهش بصورت توصیفی - تحلیلی می باشد. پژوهش حاضر به منظور ارزیابی تطبیقی سه بافت تاریخی مرکز، عامری و خرمکوشک اهواز و تاثیر کاربری های محرک بر باززنده سازی بافت های تاریخی با رویکرد پویایی صورت گرفته است، به همین منظور و برای انتخاب گزینه برتر، یک درخت سلسله مراتبی تنظیم گردید. این درخت از یک هدف (انتخاب گزینه برتر)، چهار معیار (کالبدی، اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی)، در مجموع 12 زیر معیار  و سه گزینه (بافت مرکزی، عامری و خرمکوشک) تشکیل شده است. طراحی پرسشنامه بر اساس درخت سلسه مراتبی (شکل 1) انجام شده است. همچنین مطابق با نظر کارشناسی نگارندگان پرسشنامه ی طرح شده تکمیل شد. ارزیابی صورت گرفته با مدل AHP و با نرم افزار Eepert choice صورت گرفته است. روش گرد آوری اطلاعات بصورت مطالعات اسناد کتابخانه ای و برداشت میدانی صورت گرفته است.

.

 

بحث و یافته های پژوهش

برای ارزیابی و انتخاب نمونه ای برتر، از طریق مدل  AHPو با استفاده نرم افزار  expert choiceچهار معیار؛ کالبدی، اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی بصورت مقایسه زوجی مورد مقایسه قرار گرفتند. در جدول 3 رتبه بندی معیارها بر اساس رتبه بدست آمده مشخص شده است.

جدول 3- اوزان محاسبه شده معیارها در نرم افزار expert choice

ردیف

نام شاخص

ارزش وزنی

رتبه

1

اجتماعی

0.459

1

2

اقتصادی

0.285

2

3

کالبدی

0.137

3

4

زیست محیطی

0.119

4

 

 

 

 

(منبع: نگارندگان، 1399)

 

در جدول ذیل بر اساس مقایسات زوجی صورت گرفته، نتایج نهایی اوزان زیر معیارهای موثر برای باززنده سازی و پویایی این بافت ها از طریق کاربری های محرک نشان می دهد؛ در معیار کالبدی، زیر معیار نفوذ پذیری دارای بیشترین وزن و بعد از آن زیر معیارهای کیفیت مسکن، زیبایی شناختی و دسترسی به خدمات شهری در رتبه های بعدی قرار گرفتند. همچنین در معیار اجتماعی، زیر معیار امنیت دارای بیشترین وزن و بعد از آن زیر معیارهای مشارکت عمومی، فضاهای همگانی و حس تعلق در رتبه های بعدی قرار دارند. در معیار اقتصادی، زیر معیار قیمت زمین از اهمیت بیشتری نسبت بازیگران اقتصادی برخوردار بوده است. در نهایت معیار زیست محیطی، زیر معیار کیفیت محیطی نسبت به بهداشت محیطی در اولویت می باشد. نتایج در جدول 4 آمده است.

جدول 4- اوزان محاسبه شده زیر معیار ها در نرم افزار expert choice

معیارها

زیر معیار ها

وزن زیر معیارها

کالبدی (459/0)

کیفیت مسکن

231/0

زیبایی شناختی

183/0

نفوذ پذیری

419/0

دسترسی به خدمات شهری

166/0

اجتماعی (285/0)

مشارکت عمومی

262/0

امنیت

461/0

حس تعلق

124/0

فضاهای همگانی

153/0

اقتصادی (137/0)

بازیگران اقتصادی

333/0

قیمت زمین

667/0

زیست محیطی (119/0)

کیفیت محیط

667/0

بهداشت محیط

333/0

(منبع: نگارندگان، 1399)

 نتایج بدست آمده از یافته ها و ارزیابی تطبیقی انجام شده در نرم افزار expert choice  نشان می دهد بافت مرکزی اهواز در رتبه نخست و بعد از آن عامری و خرمکوشک در رتبه های بعدی قرار گرفتند. در نمودار زیر اوزان نهایی گزینه های پژوهش نشان داده شده است.

نمودار 1: رتبه بندی گزینه های منتخب

 

(منبع: نگارندگان، 1399)

 

با توجه به جدول ذیل، بعد ارزیابی و مقایسه تطبیقی سه بافت مرکزی، عامری و خرمکوشک نتایج تحلیل نشان می دهد؛ در بافت مرکزی به ترتیب معیارهای کالبدی، اقتصادی، زیست محیطی و اجتماعی در اولویت قرار دارند. و در زیر معیار ها در معیار کالبدی؛ به ترتیب زیرمعیارهای زیبایی شناختی، دسترسی به خدمات شهری، نفوذ پذیری و کیفیت مسکن، در معیار اجتماعی؛ به ترتیب زیر معیار های فضاهای همگانی، امنیت، مشارکت عمومی و حس تعلق، در معیار اقتصادی؛ زیر معیار قیمت زمین و بعد از آن بازیگران اقتصادی، در معیار زیست محیطی؛ زیر معیار کیفیت محیطی نسبت به بهداشت محیط در اولویت قرار دارند. در بافت عامری به ترتیب معیارهای اجتماعی، اقتصادی، زیست محیطی و کالبدی و در زیر معیارها، در معیار کالبدی؛ به ترتیب زیر معیارهای نفوذ پذیری، دسترسی به خدمات شهری، کیفیت مسکن و زیبایی شناختی، در معیار اجتماعی؛ زیر معیارهای حس تعلق، مشارکت عمومی، امنیت و فضاهای همگانی، در معیار اقتصادی؛ بازیگران اقتصادی نسبت به قیمت و همچنین در معیار زیست محیطی؛ کیفیت محیط و بعد از آن بهداشت از اهمیت  بالایی برخوردار هستند. در نهایت در بافت خرمکوشک؛ به ترتیب معیارهای، زیست محیطی، کالبدی، اجتماعی و اقتصادی در اولویت قرار دارند. و در زیر معیارها، در معیار کالبدی؛ به ترتیب کیفیت مسکن، زیبایی شناختی، نفوذ پذیری و دسترسی به خدمات شهری. در معیار اجتماعی؛ به ترتیب اولویت حس تعلق، مشارکت عمومی، امنیت و فضاهای همگانی در معیار اقتصادی؛ زیر معیار بازیگران اقتصادی نسبت به قیمت زمین و در نهایت در معیار زیست محیطی؛ زیر معیار بهداشت محیط نسبت به کیفیت محیط ارحجیت دارند. معیارها و زیر معیار های هر بافت که از اهمیت بیشتری برخوردار هستند در سه رنگ مختلف برای هر کدام از بافت ها در جدول 5 مشخص شده است.

جدول 5- عوامل تاثیر گذار کاربری های محرک بر باززنده سازی بافت های تاریخی منتخب با رویکرد پویایی

ردیف

مولفه ها

بافت مرکزی

عامری

خرمکوشک

معیارها

کالبدی

739/0

148/0

113/0

اجتماعی

664/0

258/0

098/0

اقتصادی

751/0

174/0

075/0

زیست محیطی

687/0

162/0

151/0

زیر معیارها

کیفیت مسکن

731/0

081/0

188/0

زیبایی شناختی

761/0

073/0

166/0

نفوذ پذیری

733/0

199/0

068/0

دسترسی به خدمات شهری

743/0

194/0

063/0

مشارکت عمومی

691/0

218/0

091/0

امنیت

717/0

195/0

088/0

حس تعلق

249/0

549/0

157/0

فضاهای همگانی

             731/0

188/0

081/0

بازیگران اقتصادی

731/0

188/0

081/0

قیمت زمین

761/0

166/0

073/0

کیفیت محیط

731/0

188/0

081/0

بهداشت محیط

614/0

117/0

268/0

(منبع: نگارندگان، 1399)

 
1- آمار نامه سال (1392). شهرداری کلانشهر اهواز. سرزمین و آب و هوا، فصل اول، 8-23.
2- بالش زر، نازنین و جامعی، سارا. (1394). طراحی در بافت تاریخی با هدف رونق و پویایی بافت از دیدگاه احیا و باززنده سازی نمونه موردی: محله سنگ سیاه شیراز، مقاله ارائه شده به کنفرانس بین المللی پژوهش های نوین در عمران، معماری و شهرسازی، تهران، شرکت مدیران ایده پردازان پایتخت ایلیا.
3- پاشازانوسی، سعید، محمد مهدوی، سیده هانیه نجاتی و خاطره احسنی، (1394). تحلیل و ارزیابی شاخص های پویایی در فضاهای شهری، مقاله ارائه شده به دومین کنفرانس بین المللی پژوهش های نوین در عمران، معماری و شهرسازی، ترکیه، موسسه سرآمد همایش کارین.
4- پریزادی، طاهر، زارعی، فاطمه، مرادی، مهدی. (1396). ارزیابی محرک‌های توسعه شهری در ساختار‌ تاریخی (مورد مطالعه: بافت تاریخی شهر قم). مطالعات ساختار و کارکرد شهری، 4(15)، 7-31.
5- جوهری، فرخنده، پورجعفر، محمدرضا، مثنوی، محمد رضا. (1391). تحلیلی پیرامون باززنده سازی مراکز شهری. هفت شهر، 3(شماره 41 و 42)، 23-35.
6- چالشگر، پگاه و علی علایی، (1394)، نقش پروژه های محرک توسعه در بازآفرینی و ارتقا کیفیت بافت های فرسوده مطالعه موردی: محله فیض آباد کرمانشاه، مقاله ارائه شده به دومین کنفرانس بین المللی رویکرد های نوین در علوم، مهندسی و تکنولوژی، ترکیه - استانبول، موسسه پندار همایش پارس.
7- چپمن، دیوید (1384) ، آفرینش محلات و مکان ها در محیط های انسان ساخت . ترجمه منوچهر طبیبیان و شهرزاد فریادی، انتشارات دانشگاه تهران، تهران.
8- حسینی کومله، مصطفی، ستوده علمباز، فاطمه. (1392). نقش خاطره جمعی در باززنده سازی بافت های شهری: ارائه راهکار در خصوص ناحیه تاریخی لاهیجان. نشریه هنرهای زیبا- معماری و شهرسازی، 18(شماره 4)، 79-70.
9- حسن زاده، مهرنوش، سلطان زاده، حسین. (1396). تدوین مدل مفهومی تحقق پایداری بافت‌ های تاریخی با رویکرد راهبردی برنامه‌ریزی بازآفرینی. باغ نظر، 14(56)، 57-70.
10- دوستی، سمیرا و نصیری، اسماعیل، (1394)، باززنده سازی و کیفیت زندگی در مراکز شهری، کنفرانس سالانه تحقیقات در مهندسی عمران، معماری و شهرسازی و محیط زیست پایدار، تهران، موسسه مدیران ایده پرداز پایتخت ویرا.
11- رجایی رامشه، سیامک. (1397). باززنده سازى سواحل جنوبى جزیره کیش با تأکید بر مفهوم هویت. هویت شهر، 12(4)، 77-84.
12- ریوفی، زینب و منصور خواجه پور، (1397)، جستجوی الگوهای پویایی مکان در مرکز محله تاریخی شهر ایرانی، سومین کنفرانس بین المللی عمران، معماری و طراحی شهری، تبریز، مقاله ارائه شده به دبیرخانه دایمی کنفرانس -دانشگاه میعاد با همکاری دانشگاه هنر اسلامی تبریز-دانشگاه خوارزمی- دانشگاه شهرکرد.
13- زلفی گل، سجاد، سجاد زاده، حسن. (1394). نقش طراحی شهری در بازآفرینی محلات سنتی با رویکرد محرک توسعه نمونه موردی: محله کلپا همدان. فصلنامه آمایش محیط، 31، 171-147.
14- زلفی گل، سجاد، سجادزاده، حسن. (1396). بررسی نحو فضایی ساختار محله ‌های سنتی با نگرش محرک توسعه (نمونه موردی: محله حاجی شهر همدان). جغرافیا و برنامه ریزی محیطی، 28(4)، 53-70.
15- سجادزاده، حسن، دالوند، رضوان، حمیدی ‌نیا، مریم. (1395). نقش بازآفرینی با رویکرد محرک توسعه در محلات سنتی (نمونه موردی: محله حاجی شهر همدان). هفت شهر، 4 (شماره 53 و 54)، 54-76.
16- سرور، هوشنگ، کاشانی، امیر، صلاحی، وحید، افضلی، زهرا. (1396). سنجش بازار سر پوشیده اردبیل به لحاظ برخورداری از مولفه‌ های پویایی فضای شهری. فصلنامه علمی - پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری، 8(30)، 51-64.
17- سرور، هوشنگ، صلاحی ساریخان بیگلو، وحید، مبارکی، امید (1396). تحلیل نقش کاربری های تجاری در پویایی و ایجاد فضاهای جدید شهری، مطالعه موردی: مجتمع تجاری لاله پارک تبریز. مجله پژوهش های بوم شناسی شهری، 1، 49- 18- سرور، هوشنگ، کاشانی، امیر، صلاحی، وحید. (1395). درآمدی بر پویایی فضاهای شهری، با تاکید بر نقش مراکز تجاری. مراغه: انتشارات مراغه.
19- شیخی، حجت و سیده راضیه خواستار، (1396)، باززنده سازی ساختار کالبدی بافت تاریخی شهر بیرجند، مقاله اراده شده به کنفرانس پژوهش های معماری و شهرسازی اسلامی و تاریخی ایران، شیراز، دبیرخانه دایمی کنفرانس
20- صوفی، مریم، مجتبی رفیعیان و مرتضی طلاچیان. (1395). بررسی و تحلیل رویکرد بازآفرینی فرهنگ محور از میان انواع رویکردهای محرک توسعه شهری، مثاله ارائه شده به کنفرانس ملی یافته های نوین پژوهشی و آموزشی عمران، معماری شهرسازی و محیط زیست ایران، تهران، دبیرخانه دایمی همایش -شرکت پویا اندیشان علم و صنعت پارس، دانشکده فنی مهندسی دانشگاه آزاد واحد تهران شرق.
21- صفایی پور، مسعود، دامن باغ، صفیه. (1398). تحلیل مولفه های بازآفرینی شهری در بافت فرسوده مرکزی شهر اهواز. فصلنامه علمی ـ پژوهشی برنامه ریزی توسعه کالبدی 6 (15). 122-103.
22- صدیق ارفعی، فریبرز، علی یزد خواستی، محدثه قبایی آرانی و فاطمه میرزایی علی آبادی، (1394)، بررسی رابطه ی بافت فرسوده ی شهری و گردشگری، همایش ملی بافت های فرسوده و تاریخی شهری: چالش ها و راهکارها، کاشان، دانشگاه کاشان.
23- علی زاده قناد، نازنین و محمدرضا مبهوت، (1394)، ضرورت بازآفرینی بافت های فرسوده و تاریخی درجهت فضاهای شهری پویا، سومین کنگره بین المللی عمران، معماری و توسعه شهری، تهران، مقاله ارائه شده بهدبیرخانه دائمی کنگره بین المللی عمران، معماری و توسعه شهری، دانشگاه شهید بهشتی
24- علی نژاد، احمد، شریف، مطوف و کیانوش ذاکرحقیقی، (1398). ارزیابی بازآفرینی بافت های با ارزش تاریخی بر مبنای رویکرد محرک توسعه نمونه موردی: محله بازار کهنه قم، مقاله ارائه شده به سومین همایش ملی راهکارهای دستیابی به توسعه پایدار در علوم معماری و شهرسازی ایران، تهران-مرکز همایش های توسعه پایدار ایران، مرکز راهکارهای دستیابی به توسعه پایدار.
25- عزیزی، محمد مهدی، بهرا، بهاره. (1396). نقش پروژه های محرک توسعه در بازآفرینی بافت مرکزی شهرها: نمونه مطالعاتی، بافت تاریخی شهر یزد. نشریه هنرهای زیبا- معماری و شهرسازی, 22(4)، 5-16.
26- علایی, نیره سادات. (1397). باززنده سازی بافت تاریخی شهر فاس با اولویت حفظ منظر بومی آن. هنر و تمدن شرق 6(20)، 31-36.
27- عقیلی، سیده زیبا، بنیادی، ناصر. (1398). باززنده سازی در تقابل دو رویکرد جایگزینی اقشار اجتماعی و ماندگاری ساکنین (مطالعه موردی: محله اوچدکان اردبیل). هویت شهر، 13(2)، 92-81.
28- لنس براون، دیوید دیکسون، الیور گیلهم. (1393). طراحی شهری برای قرن شهری مکان سازی برای مردم، ترجمه: سید حسین بحرینی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
29- متولی، ع. (1397، مهرماه). یاداشتی بر خرمکوشک بر گرفته از لینک؛ http://www.petromuseum.ir/content/17/یادداشت-روز/3699/یادداشتی-بر-خرمکوشک
30- هاشمی، محمدرضا، شیعه، اسماعیل، ذبیحی، حسین. (1397). مقایسه تطبیقی تجارب پردازه های محرک توسعه با رویکرد بازآفرینی شهری در شهرهای منتخب جهان. جغرافیایی سرزمین، 15(60)، 29-44.
 
31- Alpopi, Cristina Manole, Cristina. (2013). Integrated Urban Regeneration – Solution for Cities Revitalize, journal, Procedia. Economics and finance, volume, 6.  pages,178-185.
32- Bottero, M, Alpaos, C, Oppio, A. (2018). Multicriteria Evaluation of Urban Regeneration Processes: An Application of PROMETHEE Method in Northern Italy. Hindawi Advances in Operations Research. Pages 1- 12.
33- Cigdem, C, H, Filiz meshur, Y, Fadim, Yavuz, Sinan, L, (2010). Urban regeneration starategies in historical city center of beysehir- konya, turkiye.
34- Doucet, Brian (2009), Global Flagship, Local Impacts., Urban Design and Planning. Proceedings of the Institution of Civil Engineers Urban Design and Planning 162, Pages 101–107.
35- Edward Alfeld, Louis, (2014). Urban Dynamic, SYSTEM DYNAMICS – Vol. I
36- Kyu Hong Hwang. (2014). Finding Urban Identity through Culture-led Urban Regeneration. Journal of Urban Management, Pages 67-85.
37- Kongsombat, P. (2012). Study on Urban Catalyst for Sustainable Urban Development, case Study of IMS/ Solaria Plaza and Hotel II Palazzo. Kyushu University.
38-Lang, T. (2005). Insights in the British Debate about Urban Decline and Urban Regeneration, Working Paper, Erkner, Leibniz-Institute for Regional Development and Structural Planning.
39- Lee, Kyu In, Rhee, Jang Ook. (2007). An Establishment of Key Issues and Planning Goals of Sustainable Urban Regeneration, Sustainable Urban Regeneration in: Proceedings of the International Conference on Sustainable Building Asia, 27-29 Seoul, Korea.
40- Mehmet, M, Xakup, e (2016). A Critical Analysis of Urban Regeneration Projects in Turkey: Displacement of Romani Settlement Case, Procedia - Social and Behavioral Sciences, Pages 269-278.
41- Robert, P. and Sykes, H. (2000). Urban Regeneration. A Handbook, British urban regeneration Association. SAGE Press.
42- Xiaoliang, c, Zhenjie, y, (2020). Contested memory amidst rapid urban transition: The cultural politics of urban regeneration in Guangzhou, China.