تدوین چارچوب نظری و مفهومی نقش مؤلفه‌های ساختار فضایی در ارتباط با مفهوم دسترسی‌پذیری پایدار شهری

نوع مقاله : مستخرج از پایانامه

نویسندگان

1 شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر، تهران، ایران

2 دانشیار گروه شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر، تهران، ایران.

10.22034/(jupa-ei).2022.165957

چکیده

پیامدهای ناشی از الگوهای ناپایدار حمل‌ونقل شهری مستلزم توجه خاص بر مفاهیم مرتبط در این حوزه است. در این ارتباط، بررسی ساختار نواحی در شهرها باهدف تسهیل بهره­گیری از الگوهای جابجایی­ شهری پایدار و در پی آن ارتقاء کیفیت دسترسی­پذیری پایدار شهری موضوعی حائز اهمیت است. این پژوهش سعی دارد تا با بررسی رویکردهای نظری و مطالعات انجام‌شده، به واکاوی مفهوم ساختار فضایی نواحی و محلات شهری در ارتباط با مفهوم جابجایی­ و دسترسی­پذیری پایدار شهری بپردازد. بدین منظور، ارتباط بین مفاهیم و مؤلفه‌های ساختارفضایی و دسترسی­پذیری پایدار شهری مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته و نتایج در قالب مدل مفهومی ارائه شده­است. به‌منظور دستیابی به اهداف ذکرشده از روش تحلیل محتوای کیفی و در زمینه جمع­آوری اطلاعات از روش اسنادی استفاده شده­است. با استفاده از تحلیل محتوای کیفی در متون نظری معتبر ارتباط بین کلیدواژه­های اصلی یعنی، ساختار فضایی شهر، جابجایی و دسترسی­پذیری پایدار شهری مورد بررسی و عوامل مؤثر ساختار فضایی شهر بر جابجایی­های شهری پایدار شناسایی شده است.
براساس مرور مبانی نظری مشخص گردید که، ارتباط بین ساختار فضایی و دسترسی­پذیری را می­توان بوسیله مفهوم مرکزیت (که در یک معنا معادل با دسترسی­پذیری است) تشریح نمود. همچنین در نتیجه بررسی عوامل مؤثر بر دسترسی­پذیری سه مؤلفه مجاورت، کیفیت اتصالات و جابجایی ها ارائه شد. براساس چارچوب نظری و مفهومی پژوهش، پنج معیار تراکم، تنوع، پراکندگی، طراحی و فاصله (از نقاط مهم فعالیتی و حمل­ونقلی) به عنوان معیارهای تحلیلی ساختار فضایی نواحی در ارتباط با قابلیت دسترسی­پذیری پایدار شهری، پیشنهاد گردید. 

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Developing a theoretical and conceptual framework of the role of spatial structure components in relation to the concept of sustainable urban accessibility

نویسندگان [English]

  • Hossein riazi 1
  • Gholamreza Haghighat Nayini 2
  • Hashem Dadashpour 2
1 Department of Urban Planning, Faculty of Architecture and Urban Planning, University of Art, Tehran, Iran
2 Associate Professor of Urban Planning Department, Faculty of Architecture and Urban Planning, University of Arts, Tehran, Iran.