طرح مرمت و احیای خانه شاکری با رویکرد گردشگری و ارتقاء کیفی زندگی

نوع مقاله : یاداشت فنی

نویسندگان

1 استادیار، دکتری معماری، گروه معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم، قم، ایران

2 کارشناس ارشد مرمت، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران جنوب، تهران، ایران

10.22034/(jrupa-ei).2022.332208.1111

چکیده

بناهای اسلامی، ایرانی از جمله ماندگارترین و چشم نواز ترین آثار هنری جهان به شمار می آیند که  شامل خانه ها، حمام ها، مساجد، آب انبارها،  یخچال ها، بازار ها، تیمچه ها و ... می باشد که هر یک به نوبه خود حائز اهمیت بوده و از ویژگی های ممتاز در سطح جهانی برخوردار می باشند.در این  میان خانه های ارزشمندی در اقصی نقاط ایران اسلامی در دوره های گوناگون احداث گردیده که می توان بر اساس اقدامات عملی(مرمت و احیاء)و اقدامات اقتصادی با رویکرد گردشگری ،در نهایت  نسبت به ارتقای کیفی زندگی ساکنان آن محله ها منجرگردد.شهر مقدس قم با تمدن هفت هزارساله آثار ارزشمندی در دل خود جای داده است که بنای عظیم حرم مطهر حضرت فاطمه معصومه علیه السلام سمبل آن ها بوده و جز آثار ارزشمند ثبت شده در کشور عزیزمان می باشد.اما در بین خانه های تاریخی این شهر مقدس در محله آقا سید حسن خانه شاکری(مربوط به دوره قاجار) وجود دارد که با معماری خاص خود از اهمیت ویژه ای برخورداربود که به همین دلیل در سال1380 به ثبت ملی رسیده و که با مرمت و احیاء می توان از این ظرفیت در توسعه صنعت گردشکری استان و کشور و گسترش آن در بالا بردن سطح ارتقاء زندگی منطقه بهره برد.روش تحقیق در این نوشتار از جهت هدف کاربردی و از نظر روش به صورت توصیفی – تحلیلی می باشد.روش گردآوری داده ها:کتابخانه ای و میدانی ،و روش تجزیه و تحلیل کیفی است.

تازه های تحقیق

مقدمه

بناهای اسلامی، ایرانی از جمله ماندگارترین و چشم نواز ترین آثار هنری جهان به شمار می آیند که  شامل خانه ها، حمام ها، مساجد، آب انبارها،  یخچال ها، بازار ها، تیمچه ها و ... می باشد که هر یک به نوبه خود حائز اهمیت بوده و از ویژگی های ممتاز در سطح جهانی برخوردار می باشند. در این  میان خانه های ارزشمندی در اقصی نقاط ایران اسلامی در دوره های گوناگون احداث گردیده که می توان بر اساس اقدامات عملی(مرمت و احیاء)و اقدامات اقتصادی با رویکرد گردشگری ،در نهایت  نسبت به ارتقای کیفی زندگی ساکنان آن محله ها منجرگردد.شهر مقدس قم با تمدن هفت هزارساله آثار ارزشمندی در دل خود جای داده است که بنای عظیم حرم مطهر حضرت فاطمه معصومه علیه السلام سمبل آن ها بوده و جز آثار ارزشمند ثبت شده در کشور عزیزمان می باشد.

 مواد و روش ها

روش تحقیق در این نوشتار از جهت هدف کاربردی و از نظر روش به صورت توصیفی – تحلیلی می باشد. روش گردآوری داده ها:کتابخانه ای و میدانی ،و روش تجزیه و تحلیل کیفی است.

یافته ها و بحث

در بین خانه های تاریخی این شهر مقدس در محله آقا سید حسن خانه شاکری(مربوط به دوره قاجار) وجود دارد که با معماری خاص خود از اهمیت ویژه ای برخورداربود که به همین دلیل در سال1380 به ثبت ملی رسیده و که با مرمت و احیاء می توان از این ظرفیت در توسعه صنعت گردشکری استان و کشور و گسترش آن در بالا بردن سطح ارتقاء زندگی منطقه بهره برد.

نتیجه گیری

با در نظر داشتن مطالعات شناخت و آسیب شناسی با ملحوظ قرار دادن منشورها و اسناد بین المللی و ملی به منظور الزامات مورد نیاز برای مرمت و احیاء ،در نهایت به تعیین استراتژیهای مداخله در بنای مذکور با رویکرد گردشگری و ارتقاء کیفی زندگی بر مبنای روش تحقیق پرداخته شده است.شایان ذکر است هر گونه دخالت در بنای خانه شاکری بایستی مبتنی بر تبیین مبانی نظری از دیدگاه ارزش های فرهنگی، تاریخی و یادمانی، باشد، لذا نخست می بایست به مفهوم یادمان تاریخی مصوب منشورها و قطعنامه های بین المللی و انطباق آن با خانه شاکری پرداخت.علیرغم وجود دانش نظری و عملی مر مت در کشـــور و انجام پروژه های متنوع و ارزنده، متاسفانه اسناد متقن بومی در زمینه حفاظت و مرمت وجود ندارد. در این میان، تنها سند احیاء و بهره برداری از اماکن تاریخی و فرهنگی تهیه شده توسط صندوق احیاء قابل ارجاع است که در طراحی خانه شاکری مورد نظر قرار گرفته اســـت. این ســـند بعنوان سندی فرداست با مقیاس ملی ، برای تعیین کاربری متناسب بناها و اماکن فرهنگی تاریخی، ضروری است. با در نظرگرفتن فرآیندهای تعیین استراتژیها و راهبردهای مداخلاتی، ملاحظات موثر بر طرح مرمت و احیاء،مشخص نمودن محدوده و میزان مداخلات و... می توان نسبت به شناسایی و انطباق استانداردهای فضایی کاربری های پیشنهادی (اقامتی- رفاهی) اقدام نمود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Shakeri House Renovation Design with Tourism and Improvement of Life Quality Approach

نویسندگان [English]

  • Roxana Abdolahi 1
  • Hadi Mahmoodnejad 2
1 Assistant Professor of Architecture,Qom Branch, Islamic Azad University, Qom, Iran
2 Master of Architecture, Faculty of Art and Architecture,Tehran Jonoub Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Buildings are among the most enduring and eye-catching works of art in the world, which include houses, baths, mosques,,Bazars, Timchehs, etc., each of which in turn They are self-important and have world-class features.In the meantime, valuable houses have been built in all parts of Islamic Iran in different periods, which can be based on practical measures (restoration and revitalization) and economic measures with a tourism approach, ultimately leading to improving the quality of life of the residents of those neighborhoods. The holy city of Qom with its seven thousand year old civilization has placed valuable works in its heart, the symbol of which is the great shrine of Hazrat Fatemeh Masoumeh (as) and is one of the valuable works registered in our beloved country.But among the historical houses of this holy city in Agha Seyyed Hassan neighborhood, there is Shakeri house (related to Qajar period) which had a special importance with its special architecture, which is why it was nationally registered in 2001 and which was renovated and revived. This capacity can be used in the development of the tourism industry of the province and the country and its expansion in raising the level of improvement of life in the region. The research method in this paper is applied in terms of purpose and descriptive-analytical in terms of method. Data collection is  in library method and field research and  analysis method is Qualitative

کلیدواژه‌ها [English]

  • Restoration
  • Tourism
  • Tourism Industry
  • Iranian House
  • Life Quality
  • سازمان بهسازی و نوسازی اطراف حرم مطهر حضرت فاطمه معصومه(س)
  • عمارت خورشید، مهندسان مشاور معماری، شهرسازی و مرمت
  • پورتال اینترنتی استانداری قم
  • پرونده ثبتی اثر، اداره کل میراث فرهنگی استان قم
  • نقشه شهر قم در سال 1328ه.ش
  • مکی،حسین، تاریخ بیست ساله ایران، تهران ،کاویان،،1361ج.4
  • کیانی مصطفی، معماری دوره پهلوی اول، موسسه فرهنگی پژوهشی چاپ و نشر نظر، ،1386
  • صفامنش – منادی زاده، « تحولات معماری و شهر سازی در سالهای ،»1299 -1320دومین کنگره معماری و شهر سازی ایران،بم،1378ج.2
  • سلطان زاده، حسین ، فضاهای شهری در بافتهای تاریخی ایران، دفتر پژوهش های فرهنگی با همکاری شهرداری تهران ، چاپ دوم،1372
  • مهندسان مشاور صفا منش و همکاران ،فصلنامة آبادی، شماره ،45زمستان 1383.
  • (مجتبی محمدپورجابری 1393)
  • مهدی باسنی و دیگران 1390 رتبه بندی شاخص کیفیت زندگی در استان های کشور