دکترپرویز اکبری
شاپا:9782-2716
فصلنامه پژوهشی شهرسازی و معماری هویت محیط
9782-2716
3
9
2022
02
20
الگویابی میانوار در خانههای بومی شرق گیلان
FA
سیده مهدیه
میرمیران
دانشجوی دکترای دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب
mahdiehmirmiran@gmail.com
علی اصغر
ملک افضلی
استادیار، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب
aamalekafzali@yahoo.com
لیلا
کریمی فرد
استادیار، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب
lkf@karimifard.org
10.22034/(jrupa-ei).2022.303772.1094
میانوار واسطی است که در میانه دو فضای دیگر، آنها را به هم ربط داده و در دسترس یا دیدرس میسازد. خانههای بومی شرق گیلان برمبنای نحوه قرارگیری در اقالیم میانه به چهار دسته جلگهای، دشتی، کوهپایهای و کوهستانی تقسیم میگردند. هدف پژوهش حاضر تبیین الگوهایی برای «میانوار» در خانههای بومی مناطق جلگهای و کوهپایهای شرق گیلان است. این تبیین میتواند الگوهای ویژهای از ساماندهی فضایی در این خانهها را نشان دهد؛ و نقشی که میانوارها در برقراری روابط دیدرسی و دسترسی داشتهاند را روشن سازد. فرضیه پژوهش این است که میانوارها نقش بنیادی در ساماندهی فضایی خانههای بومی داشتهاند. گونه پژوهش، تفسیری-تاریخی است؛ چرا که به کشف و تبیین روابط میانوارِ شماری خانه در گذشته میپردازد. در این راستا نخست با روش نمونهگیری غیرتصادفی هدفمند شماری از خانههای بومی برگزیده شده و الگوهای فضایی و ساماندهی فضایی میانوار در آنها با رویکردی کیفی و تحلیلی شناسایی شدهاند؛ سپس با رویکردی تحلیلی ویژگیهای همانند و الگوهای مشترکشان در شمار نمونهها بدست داده شده است و در گام پایانی جایگاه میانوار در الگوهای ساماندهی فضایی بهینه در این مناطق شناسایی و تبیین گردیدهاند. نتایج نشان داده است که ایوان و پلکان پرکاربردترین گونه میانوار در خانههای این مناطق بودهاند؛ در این میان ایوان جنوبی افزون بر دارا بودن شکل و ویژگیهای کالبدی ویژه، سهمی مهم در دیدرسی و دسترسی میان اتاقهای خانه و تالار با فضای بیرون را برعهده داشتهاند، این در حالی است که ایوان شمالی در نمونهها مشاهده نشده است. پلکان نیز میانواری پرکاربرد در ارتباطدهی میان بیرون-درون و درون-درون در خانههای این نواحی بدست آمد و در خانههای دوطبقه در تمامی موارد پلکان با ایوان دسترسی مستقیم داشته است.
الگوی فضایی,الگوی ساماندهی فضایی,میانوار,خانههای بومی گیلان
https://www.ei-journal.ir/article_148425.html
https://www.ei-journal.ir/article_148425_d41d8cd98f00b204e9800998ecf8427e.pdf
دکترپرویز اکبری
شاپا:9782-2716
فصلنامه پژوهشی شهرسازی و معماری هویت محیط
9782-2716
3
9
2022
02
20
بررسی عناصر معماریداخلی در خانههای دورۀ قاجار (نمونۀ موردی: خانه داروغۀ مشهد)
FA
سیده مریم
مجتبوی
0000-0001-9079-2977
گروه معماری، مؤسسه آموزش عالی فردوس، مشهد، ایران.
mojtabavi_m@yahoo.com
10.22034/(jrupa-ei).2022.309599.1098
با وجود سابقۀ درخشان هنرمندان و معماران ایرانی در طراحی و ساخت کاربری های مختلف، خانههایی که هم اکنون در آن زندگی میکنیم با اینکه از نظر عملکرد «کـاربردی»، از نظر بصری «زیبا» و به لـحاظ تزئینات «غنی» هستند، اما هیچ نشانی از پیشینه و سابقۀ تاریخی و درخشان معماری ایرانی ندارند. آنچه اغلب مشاهده میشود، تقلیدی ناآگاهانه از معماریِ مدرنِ غربی است که حاصل آن، ظهور شهرها و خانههای بیهویّت میباشد. خانههای تاریخی به عنوان بناهایی با معماری و تزئینات کاملاً ایرانی، می توانند الهام بخش طراحان برای طراحی و خلق فضاهای باهویّت باشند. عصر قاجار را شاید بتوان عصر تغییرات مهم و اساسی در جامعۀ ایران نامید. نقطۀ اوج معماری دورۀ قاجار، در معماری خانهها تجلی یافته است. از این رو بررسی عناصر معماری در خانه های تاریخی این دوره ضروری است. هدف اصلی در این مقاله، شناخت عناصر شاخص معماری و بررسی آنها در دورۀ قاجار و خانۀ تاریخی داروغه، به عنوان نمونۀ موردی می باشد. لذا جهت دستیابی به این هدف، سؤالات ذیل مطرح میگردد: - عناصر شاخص در معماری فضای مسکونی کدامند؟ - ویژگی این عناصر در دورۀ تاریخی قاجار چهبودهاست؟ و این عناصر در خانۀ تاریخی داروغه به چه شکل نمودار شدهاست؟ نوع پژوهش بر اساس هدف، بنیادی بوده و بر اساس ماهیت و روش، تاریخی، توصیفی میباشد و همچنین در این پژوهش گردآوری مطالب به روش ترکیبی کتابخانهای میدانی انجام گرفتهاست. یافته ها نشان می دهد، عناصر شاخص معماری فضای مسکونی شامل نور، بافت و مصالح، هندسه، فرم، دید و منظر، فضا و رنگ و تزئینات می-باشند و هر کدام از این عناصر در دورۀ قاجار و خانۀ داروغه به طور منحصر به فرد در فضا تاًثیر می گذارند، لذا با شناخت این عناصر می توان آن ها را در خانه های معاصر به کار گرفت و هویت از دست رفته را برگرداند.
عناصر معماری داخلی,دوره قاجار,خانۀ تاریخی,خانه داروغه
https://www.ei-journal.ir/article_148426.html
https://www.ei-journal.ir/article_148426_d41d8cd98f00b204e9800998ecf8427e.pdf
دکترپرویز اکبری
شاپا:9782-2716
فصلنامه پژوهشی شهرسازی و معماری هویت محیط
9782-2716
3
9
2022
02
20
بازتوسعه اراضی قهوه ای شهری با تکنیک مکان سازی (نمونه موردی: کارخانه قند آبکوه مشهد)
FA
فرانک
حسنی
مربی گروه شهرسازی دانشکده هنر و معماری دانشگاه خیام، مشهد، ایران
faranak.hassani@yahoo.com
مهلا
افتابی
استادیارگروه شهرسازی دانشکده هنر و معماری دانشگاه فنیوحرفهای دختران، بیرجند، ایران
aftabi2022@gmail.com
هانیه
پویافر
استادیارگروه معماری دانشکده هنر و معماری دانشگاه فنیوحرفهای دختران، بیرجند، ایران
haniyepoyafar@gmail.com
10.22034/(jupa-ei).2022.338999.1114
این مقاله با هدف بازتوسعه با تکنیک مکانسازی در سایت صنعتی کارخانه قند آبکوه بهعنوان زمینی قهوهای در شهر مشهد تدوین شده است. این نوع از طرح های بازتوسعه میتوانند با فراهم ساختن محیطی امن و سالم برای حوزه مدیریتشهری و جامعه، مفید باشند. در همین ارتباط به منظور تدارک دادهها با تکنیک مکانسازی، از یک برداشت پرسش نامه ای با رعایت تحلیل روایی و پایایی آن استفاده گردید. برای این منظور حجم نمونه 380 نفری از بین جامعه آماری حدود 62000 نفر جمعیت ساکن محدوده بلافصل بر سایت کارخانه قند آبکوه بر اساس فرمول کوکران انتخاب شد. تکمیل پرسشنامهها در طی یک هفته در زمستان سال 1395 انجام گردید. دادههای پرسشنامه ای ابتدا در نرم افزار Excel وارد شدند و سپس نتایج آنها پس از تجزیه و تحلیل آماری و استنباطی در تعیین نیازمندیهای نسبی برای کاربری اصلی زمین و خدمات موردنیاز جهت طراحی محدوده مداخله استفاده شد. آنگاه به منظور بررسی عوامل موثر طراحی از تکنیک GIS برای تولید نقشه و پایگاه دادهها استفاده شد. در ادامه با استفاده از روش کار سناریونویسی برای آینده نگاری محدوده مطالعاتی، دو پیشران اصلی دیدگاههای اجتماعی و عوامل طراحی در نظر گرفته شد و سه سناریو حداقلی، میانی و حداکثری تدوین گردید. در نهایت بر اساس سه معیار ارزیابی فرم، کالبد و معنا به عنوان عوامل حیاتی تحقق سناریوها در آینده، سناریوی برنامه بازتوسعه که از انعطاف پذیری، دسترس پذیری و امنیت بیشتری برخوردار بود، بهعنوان برنامه بازتوسعه مطلوب مکانسازی محدوده مطالعاتی انتخاب شد.
بازتوسعه,اراضی قهوهای,مکانسازی,کارخانه قند آبکوه
https://www.ei-journal.ir/article_149579.html
https://www.ei-journal.ir/article_149579_d41d8cd98f00b204e9800998ecf8427e.pdf
دکترپرویز اکبری
شاپا:9782-2716
فصلنامه پژوهشی شهرسازی و معماری هویت محیط
9782-2716
3
9
2022
02
20
ساماندهی محدوده بافت قدیم شیخ صفی اردبیل با رویکرد بهسازی
FA
فاطمه
ٌصبوری
کارشناسی ارشد طراحی شهری،گروه مهندسی شهرسازی،دانشکده هنر و معماری، دانشگاه پیام نور تهران شرق، ایران
f.sabouri72@yahoo.com
سعید
عمادیان فر
کارشناسی ارشد معماری، دانشگاه محقق اردبیل، اردبیل، ایران
saeedemadiyan@gmail.com
10.22034/(jupa-ei).2022.323145.1107
ایران با تاریخ بلند شهرنشینی دارای کهن شهرها و سکونتگاههای باستانی متعدد در زیست بومهای گوناگون سرزمینی است. چشم اندازی گذرا بر سیمای شهرنشینی ایران بافتهای قدیمی پرارزشی را به نمایش میگذارد که میراثهای فرهنگی این جامعه کهن در آنها نهفته است اما در چند دهه اخیر بافتهای مزبور تحرک و نشاط گذشته خود را از دست داده و در آستانه ویرانی قرار گرفته و محیطی نامناسب را برای زندگی ساکنین خود به وجود آورده است ولی با وجود همه این مسائل در ارزش وجودی آنها جای هیچ گونه تردیدی نیست و تصور ما بر این است که مطالعات بنیادی و شناخت جغرافیایی از این بافتهای شهری نخستین گامی است که برای هرگونه حرکت عمرانی با هدف بهسازی و باززنده سازی آنها ضرورت کامل دارد.
هدف از این پژوهش ساماندهی محدوده بافت قدیم شیخصفی اردبیل با رویکرد بهسازی میباشد که ابتدا با استفاده از لایههای اطلاعاتی مختلف و اطلاعات کتابخانهای و بازدیدهای میدانی، وضعیت کلی محدوده مورد ارزیابی قرار گرفته شده است و سه مولفه زیست محیطی، زیبایی شناختی و عملکردی برای ارزیابی وضع موجود تشخیص داده شده است. سپس برای تجزیه و تحلیل از تکنیک SWOT استفاده شده است. در این تکنیک نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهدید محدوده شناسایی شده است. نتایج ارزیابی بیانگر آن است که محدوده شیخ صفی دارای پتانسیل هایی برای ساماندهی میباشد که اهداف و راهبردهای اجرایی آن مشخص شده است. پس از تعیین راهبردها پیشنهاداتی برای ساماندهی محدوده مورد مطالعه ارائه شده است.
بافت قدیم,احیای بافت قدیم,بهسازی,محدوده شیخ صفی اردبیل,بهسازی بافت قدیم شیخ صفی
https://www.ei-journal.ir/article_150653.html
https://www.ei-journal.ir/article_150653_d41d8cd98f00b204e9800998ecf8427e.pdf
دکترپرویز اکبری
شاپا:9782-2716
فصلنامه پژوهشی شهرسازی و معماری هویت محیط
9782-2716
3
9
2022
02
20
سیر تحول و تکوین سازمان کالبدی آتشکده به مسجد از عصر ساسانی به عصر اسلامی ایران
FA
زهره
نادریان
دانشگاه علوم پزشکی کارشناس ساختمان
z.naderiyan_architecture@yahoo.com
یعقوب
ذوالفقاری فر
استادیار، گروه مهندسی عمران، دانشکده مهندسی، واحد یاسوج، ، واحد یاسوج، دانشگاه آزاد اسلامی، یاسوج، ایران
syzoalfeghary@gmail.com
10.22034/(jupa-ei).2022.326243.1110
با پایان گرفتن حکومت ساسانی، دوره اسلامی در ایران شروع شد، مسلمانان برای اعمال عبادی، نیاز به مسجد داشتند. از این رو آتشکدههایی را به مسجد تبدیل کردند و تعدادی را ویران کردند و جای آنها مساجد ساختند. در دورههای تاریخی متفاوت، عناصر مختلفی به آنها با سبکها متفاوتی اضافه شد. در این پژوهش سوالاتی چون ویژگیهای عناصرِکالبدی و فضایی آتشکده و چگونگی تغییرات آنها و تبدیل شدن به مسجد، به صورت واضح بیان شده است و پژوهشگر علت تغییرات بنا ها را متوجه شد. این پژوهش: به روش تحلیلی توصیفی و با نگرش تاریخی به انجام رسیده است که از طریق جمع آوری اطلاعات، گرد آوری شده است و نتیجۀ بررسی ها در رابطه با بناهای مساجد و آتشکدهها در دورههای اسلامی، به دین شرح است: مساجد از 4ساختار تشکیل شده اند، ساختار اول شبستان+صحنِ مسجد. ساختاردوم: چهارطاقی+شبستان+صحن. ساختارسوم فقط از یک شبستان و ساختارچهارم، فقط چهارطاقی است .
آتش,آتشکده,دوره ساسانی,مساجد ایرانی,دوره اسلامی ایران
https://www.ei-journal.ir/article_154777.html
https://www.ei-journal.ir/article_154777_d41d8cd98f00b204e9800998ecf8427e.pdf
دکترپرویز اکبری
شاپا:9782-2716
فصلنامه پژوهشی شهرسازی و معماری هویت محیط
9782-2716
3
9
2022
02
20
عوامل موثر بر ارتقاء تجمع پذیری مجتمع های تجاری-تفریحی در فضاهای شهری (نمونه مورد مطالعه بازار ساحلی آستارا)
FA
پرویز
اکبری
0000-0003-3406-1293
گروه شهرسازی دانشگاه ازاد اسلامی واحد سنندج
saru2705@yahoo.com
محمد
یعقوبی امام چائی
کارشناسی ارشد معماری، گروه معماری، واحد ایلخچی،دانشگاه آزاد اسلامی،آذربایجان شرقی، ایران
mohammad.y1991@yahoo.com
10.22034/(jupa-ei).2022.154779
مجتمع های تجاری تفریحی به عنوان یکی از مهم ترین کاربری های شهری، در کنار توسعه اقتصاد شهری، درایجاد و بازتولید فضاهای عمومی تجمع پذیر به عنوان محل رخداد و تعاملات اجتماعی در راستای خلق فضاهای شهری پایدار، نقش مهمی در تولید فضاهای جدید معماری وشهری باتوجه به مولفه های معماری پایدار ایفا می کنند. امروزه ایجاد مجتمع های چندمنظوره در شهرها راهکار مناسبی برای تولید هسته های جدید شهری محسوب می شود.. هدف پژوهش بررسی عوامل موثر برارتقاء تجمع پذیری مجتمع های تجاری-تفریحی درفضاهای شهری بازار ساحلی آستارا براساس مولفه هایی همچون کالبدی، عملکردی، محیطی، اجتماعی است. پژوهش از نظر هدف کاربردی و روش تحقیق توصیفی- تحلیلی است. جمع آوری داده ها ترکیبی ازمطالعات اسنادی و میدانی است. برای مشخص ساختن شاخص های مناسب در راستای موضوع پژوهش که با تلفیقی از(4) مولفه و(27) شاخص و به منظور برآورد حجم نمونه آماری485 نفر از فرمول کوکران و روش نمونه گیری تصادفی استفاده شده است. برای تعیین و رتبه بندی مفاهیم وشاخص های پژوهش از روش ترکیبی مدل تحلیلیAHP و تحلیل رگرسیون چند متغیره با استفاده از آزمون های آماری T تک نمونه ای از استفاده نرم افزار Spss شده است. نتایج نشان دهنده نقش عوامل کالبدی«ساختار و فرم،شکل واندازه، هماهنگی با محیط» و اجتماعی«برآوردن نیازهای استفاده کننده گان،تجربه خرید و تفریح،ارتباط اجتماعی» درارتقاء تجمع پذیری مجتمع های تجاری تفریحی است. بنابرین خصوصیات،ساختار و فرم،شکل واندازه امکانات و ویژگی های کالبدی،اجتماعی بازار ساحلی به گونه ای است که تقریبا امتیازات لازم برای برآوردن نیازهای استفاده کننده گان وتنوع کاربری ها همان کیفیت تجربه خرید و تفریح است،که انتظار ما را از این مجتمع برای اجتماع پذیر ساختن و ارتقاءارتباط اجتماعی فضاها در هماهنگی با محیط اطراف خود برای ارائه یک الگوی مناسب درابعاد گوناگون جهت تبدیل شدن به یک فضای شهری و ارتقاء تجمع پذیری را برآورد می کند.
مجتمع تجاری- تفریحی,تجمع پذیری,فضاهای شهری,AHP,رگرسیون چند متغیره,آستارا
https://www.ei-journal.ir/article_154779.html
https://www.ei-journal.ir/article_154779_d41d8cd98f00b204e9800998ecf8427e.pdf